Хурдан морины уралдаан, унаж гэмтсэн хүүхдүүдийн тухай бичихгүй бол болохгүй нь. Юу вэ хаана хэн морь уралдуулаад байна хэмээн гайхаж магадгүй. Тэгвэл сар гаруй хугацааны дараа Монгол Уламжлалт цагаан сарын баяр болох гэж байна. Энэ баярын нэг чимэг нь хурдан морины уралдаан.
Жавар тачигнасан идэр есийн хүйтэнд хүүхдүүд морины нуруун дээр бусдыг баясгахаар салхи сөрөн давхих юм л даа. Идэр ес нь битгий хэл хавар, намрын зэвэргэн цагаар морь унаад явахад бэрх байдаг шүү дээ. Гэвч балчир хөвгүүд морины нуруун дээр хацраа тас хөлдөөгөөд барианы зурхай орж ирж байгаа дүр зургийг олон харсан. Хацар, хамраа хөлдөөж, хайруулаад орж ирж байгаа нь аз ч юм шиг.
Өнгөрсөн жил цэргийн баярт зориулсан хурдан морины уралдааны үеэр 12 настай хүү унаж явсан мориныхоо дөрөөнд хөлөөрөө тээглэн бараг нэг км гаруй газар чирэгдэж амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарсан байдаг.
Үүнтэй холбоотой цөөхөн тоо баримт дурдъя. 2010 онд 222 хүүхэд хурдан мориноос унаж гэмтсэн бол 2011 онд энэ тоо өсч 254 болсон байдаг. Тэгвэл 2012 мөн л өсч 326 хүүхэд болж нэмэгдсэн байгаа юм. Албан ёсны мэдээгээр сүүлийн гурван жилд 800-аад хүүхэд хурдан мориноос унаж гэмтэл бэртэл авсан байдаг бол 20 гаруй хүүхэд амь насаа алдсан байдаг аж. Гэвч энэ тоо, баримтад орон нутгийн мэдээлэл огт хамрагддаггүй.
Энэ тоо цаашид хэрхэн өсөхийг хэлж мэдэх хүн алга. Гэхдээ хурдан морины уралдаан зохион байгуулагдсаар байх нь маргашгүй үнэн юм.
Сүүлийн үед унаач хүүхдүүдийг даатгалд хамруулж, иж бүрэн хамгаалалтын хувцас хэрэгслээр хангахыг уяач болон хурдан морины эздээс шаардаж байгаа ч хэрэгжилт тун хангалтгүй байгааг албаныхан хэлдэг.
Мөн ядаж өвлийн гурван сар ямар нэгэн байдлаар хурдан морины уралдаан зохион байгуулахгүй байх талаар анхааруулга өгч ажилладаг ч Монголын өргөн уудам тал нутагт уралдаан болж байна уу, үгүй юу гээд нэг бүрчлэн хяналт шалгалт хийгээд явах нөхцөл боломж муу. Төсөв хөрөнгө байдаггүй гэх мэтийн шалтаг шалтгаануудыг албан тушаалтнууд тойчдог.
Түүнээс гадна хяналт шалгалтыг зохион байгуулж, анхааруулга, сэрэмжлүүлгийг цаг тухай бүрт нь өгч байх ёстой аймаг, сумын удирдлагууд нь өөрсдөө хурдан морины уралдаан зохион байгуулж, зугаацдаг нь харамсалтай.
Энэ нь хурдан морь уядаггүй, хурдан морьгүй дарга гэж үгүй болсонтой л холбоотой. Дарга сэтэр зүүх л юм бол бүгд хурдан морины хорхойтон болж, хаана уралдаан болно тэр болгонд оролцож, сүйтэгнэдэг болсон байна. Монгол хүн мориндоо хайртай байлгүй яахав. Үүнийг буруутгах гэсэнгүй. Гэвч та бүгдийн цугаа цэнгэлийн золиос хэдэн унаач хүүхдүүд л болж байна. Мориндоо хайртайдаа л идэр есийн жаврыг сөрөн уралдаанд оролцдог болохоос осол гэмтлийн талаар юу ч бодоогүй хүүхдүүдийн хүсэл зоригоор бизнес хийж, бах таваа хангах нь тийм сайхан байдаг гэж үү. Өөрсдөө болохоор Ланд машинтай, унаач хүүхдүүд нь нелонон хувцастай салхи сөрөн давхих нь тийм хүсээд байхаар уралдаан мөн үү.
Хүүхдийн эрүүл мэндийг боддоггүй юм бол хөлс нь хатаж амжилгүй мөстөж, бөмбөгөнтөл чичирч зогсоо олон саяын үнэтэй хурдан морио нэг хар л даа. Үүний дараа заавал өвлийн улиралд уралдаан зохион байгуулах хэрэг байна уу гэдгийг бодоод үзээрэй. Зуны дэлгэр цагаар марсайгаад сууж байх нь сайхан биш үү. Өвөл хаврын улирал хурдан морины уралдаан зохион байгуулдаггүй байсан бидний өв дээдэс буруу зүйл хийгээгүй нь лавтай.
Ами
Olloo.mn
Olloo.mn