Сүүлийн жилүүдэд боловсролын чанарын асуудлаар олон хүмүүс санаа бодлоо хэлж, шүүмжилдэг болсон. Боловсролын салбарын хоцрогдсон тогтолцоог халж шинэчлэл хийх зайлшгүй шаардлага байгааг шат шатандаа хүлээн зөвшөөрч эхэлсэн юм. Хамгийн наад захын жишээ гэхэд л багш төвтэй сургалтын тогтолцооноос салж сурагч төвтэй тогтолцоонд шилжиж эхлээд байгаа. Гэхдээ энэ бүхэнд саад болж буй нэг хүчин зүйл бол боловсролын салбарт ажиллаж буй багш нарын цалин хангамжийн асуудал юм. Манай багш нарын цалин бага байдгаас сургалтын чанар муу гэж үзэх эцэг эхчүүд цөөнгүй. Түүнчлэн зарим хэсэг нь багш нарын цалин хувийн байгууллагад ажилладаг жирийн нэг ажилтны хажууд хамаагүй их гэх нэгэн ч бас байдаг.
Ямартай ч өндөр хөгжилтэй улс орнуудын хувьд боловсролын салбараа чухалд авч үзэж бүх талаар нь дэмждэг байна. Үүний хамгийн тод жишээ бол Япон улс юм. Тэнд ажиллаж буй багш нарын хувьд маш өндөр мэдлэг, боловсролтой, ур чадвартай байдаг аж. Тиймдээ ч харьцангуй өндөр цалинтай байдаг байна. Ялангуяа тус улсын бага сургуулийн багш нарын цалин маш өндөр буюу 3000-6500 ам.долларын цалинтай байдаг . Харин энэ талаараа өөрсдөө бид Япон хүмүүсийг бэлдэж байгаа болохоор ийм хэмжээний цалин авдаг хэмээн хэлсэн байдаг. Иймээс ч Японд багшийн мэргэжлийн төлөө хамгийн сурлага сайтай, шилдэг хүүхдүүд өрсөлдөж, маш хатуу шалгуураар багшийн сургуульд элсэн ордог аж. Тийм ч учраас багш болохоор зорьсон оюутан муу суралцана гэж байхгvй. Сургуулиа тєгссєн хойно муу багш болно гэсэн ойлголт байдаггүй байна.
Харин манай улсад энэ нь эсрэгээрээ эргээд байх шиг. Ерөнхий боловсролын сургуулиа төгсөж байгаа хүүхдүүд ЭЕШ өгөөд энэ оноогоор их дээд сургуулиудад хүссэн мэргэжлээрээ элсэн суралцдаг. Ингэхдээ МУИС, ЭМШУИС, ШУТИС, Хүмүүнлэгийн ухааны их сургууль, СЭЗДС гэх мэт нэр хүнд бүхий улсын сургуулиудад элсэх нь хүүхэд болгоны мөрөөдөл байдаг. Харин эдгээрээс хамгийн бага оноо авсан сурагчид МУБИС-д элсэн суралцдаг болсон гэхэд хилсдүүлсэн болохгүй. Иймээс л сурлага муутай бага оноотой хүүхдүүд багшийн мэргэжлээр сурч төгсөн ардын хүүхдүүдэд ном, эрдэм зааж байгааг үгүйсгэх хүн цөөн байх болов уу. Гэвч орчин үеийн хүүхдүүдэд хагас дутуу боловсорсон багш нар гологдож байна. Иймээс 2013 оноос эхлэн багшийн мэргэжлээр суралцах оюутнуудын босго оноог 750 болгосон билээ. Гэвч энэ нь хэр үр дүнтэй байгааг дүгнэх цаг хугацаа орно. Наад зах нь дөрвөн жил байна. Харин энэ хооронд болсон болоогүй багш нар ардын хүүхдүүдийг сургасаар байх болно.
Магадгүй та хүн төрлөхтөн байгаа цагт багш мэргэжил хэзээ ч устаж алга болохгүйгээс хойш бид ямар ч мэдлэг боловсролтой байсан ч цаг үеийг эзэлсээр байх болно гэж бодож байна уу? Таны бодож байгаад үнэний хувь байгаа ч одоо чинь мэдээлэл технологийн дэвшил асар хурдацтай явагдаж байгаа өнөө үед өв тэгш, бүхнийг мэддэг электрон багш гараад ирэхийг хэн ч үгүйсгэхгүй болохоор яах ч аргагүй та цаг үеэ мэдрэх л шаардлагатай болоод байна.
Ямартай ч өндөр хөгжилтэй улс орнуудын хувьд боловсролын салбараа чухалд авч үзэж бүх талаар нь дэмждэг байна. Үүний хамгийн тод жишээ бол Япон улс юм. Тэнд ажиллаж буй багш нарын хувьд маш өндөр мэдлэг, боловсролтой, ур чадвартай байдаг аж. Тиймдээ ч харьцангуй өндөр цалинтай байдаг байна. Ялангуяа тус улсын бага сургуулийн багш нарын цалин маш өндөр буюу 3000-6500 ам.долларын цалинтай байдаг . Харин энэ талаараа өөрсдөө бид Япон хүмүүсийг бэлдэж байгаа болохоор ийм хэмжээний цалин авдаг хэмээн хэлсэн байдаг. Иймээс ч Японд багшийн мэргэжлийн төлөө хамгийн сурлага сайтай, шилдэг хүүхдүүд өрсөлдөж, маш хатуу шалгуураар багшийн сургуульд элсэн ордог аж. Тийм ч учраас багш болохоор зорьсон оюутан муу суралцана гэж байхгvй. Сургуулиа тєгссєн хойно муу багш болно гэсэн ойлголт байдаггүй байна.
Харин манай улсад энэ нь эсрэгээрээ эргээд байх шиг. Ерөнхий боловсролын сургуулиа төгсөж байгаа хүүхдүүд ЭЕШ өгөөд энэ оноогоор их дээд сургуулиудад хүссэн мэргэжлээрээ элсэн суралцдаг. Ингэхдээ МУИС, ЭМШУИС, ШУТИС, Хүмүүнлэгийн ухааны их сургууль, СЭЗДС гэх мэт нэр хүнд бүхий улсын сургуулиудад элсэх нь хүүхэд болгоны мөрөөдөл байдаг. Харин эдгээрээс хамгийн бага оноо авсан сурагчид МУБИС-д элсэн суралцдаг болсон гэхэд хилсдүүлсэн болохгүй. Иймээс л сурлага муутай бага оноотой хүүхдүүд багшийн мэргэжлээр сурч төгсөн ардын хүүхдүүдэд ном, эрдэм зааж байгааг үгүйсгэх хүн цөөн байх болов уу. Гэвч орчин үеийн хүүхдүүдэд хагас дутуу боловсорсон багш нар гологдож байна. Иймээс 2013 оноос эхлэн багшийн мэргэжлээр суралцах оюутнуудын босго оноог 750 болгосон билээ. Гэвч энэ нь хэр үр дүнтэй байгааг дүгнэх цаг хугацаа орно. Наад зах нь дөрвөн жил байна. Харин энэ хооронд болсон болоогүй багш нар ардын хүүхдүүдийг сургасаар байх болно.
Магадгүй та хүн төрлөхтөн байгаа цагт багш мэргэжил хэзээ ч устаж алга болохгүйгээс хойш бид ямар ч мэдлэг боловсролтой байсан ч цаг үеийг эзэлсээр байх болно гэж бодож байна уу? Таны бодож байгаад үнэний хувь байгаа ч одоо чинь мэдээлэл технологийн дэвшил асар хурдацтай явагдаж байгаа өнөө үед өв тэгш, бүхнийг мэддэг электрон багш гараад ирэхийг хэн ч үгүйсгэхгүй болохоор яах ч аргагүй та цаг үеэ мэдрэх л шаардлагатай болоод байна.
Б.Сансартуяа
Olloo.mn
Olloo.mn