Нийслэлийн гудамж, булан бүрт байх хоёр зүйл бий. Нэг нь эмийн сан. Нөгөөх нь ломбард. Ломбард нь утас, үнэт эдлэл, цахилгаан бараа, машин техник барьцаалах маягаар өдрөөс өдөрт төрөлжиж, хүрээгээ тэлсээр байна. Одоогоор ломбард хэрхэн ажиллах тухайгаа хуульчилсан зохицуулах байхгүй. Зөвхөн Цагдаагийн газар хяналт тавин ажилладаг.
Тэгвэл Хууль зүйн сайд ирэх дөрвөн жилд төлөвлөсөн хууль, эрх зүйн шинэчлэлийн хүрээнд хувийн өмч, хөрөнгө оруулалт, оюуны өмчийн эрхийн хамгаалалт, бизнес эрхлэх таатай орчин, баялаг бүтээгч, хувийн хэвшлийг дэмжсэн эрх зүйн орчныг олон улсын жишигт нийцүүлэх төлөвлөгөөгөө танилцуулав.
Учир нь Монгол Улс мөнгө угаах, терроризмтой тэмцэх чиглэлээр олон улсын байгууллагуудаас удаа дараа даалгавар, анхааруулга авсан байна. Мөнгө угаах, терроризмын эсрэг хийх тэмцлийг барьцаалан зээлдүүлэх төв, банк бус санхүүгийн байгууллагуудын мөнгөний эх үүсвэрийг тодорхойлох, бүртгэлжүүлэхээс эхлэх ёстой. Тиймээс мөнгө хүүлэлтийн эсрэг зохицуулалтыг хийхээр төлөвлөсөн байна.
Ингэхдээ өдрийн зээлийг хориглож, бүх ломбардыг бүртгэлжүүлснээр үйл ажиллагаа эрхлэх эрх зүйн орчин бүрдэнэ. Мөнгөний эх үүсвэрийг нь тодорхой болгох аж.
Олон улсын жишгээр бүх мөнгө, санхүүгийн үйл ажиллагаа явуулдаг газар нь заавал бүртгэлтэй байхыг шаарддаг. Харин манайд ломбард гэх санхүүгийн байгууллага борооны дараах мөөг шиг олширч байна. Ломбардууд 4-6 хувийн зээлийг иргэдэд олгож байгаа ч зээлийн хүүг зохицуулах талаар ямар нэг хяналт байхгүй, цаашлаад ямар байгууллага ломбардны үйл ажиллагааг хянах талаарх эрхзүйн орчин дутмаг. Нэг үгээр хуулиас гадуур ажиллаж, иргэдийн эрхийг нь зөрчиж, мөнгө хүүлэлт явуулсаар байгаад хяналт тавих зайлшгүй шаардлагатай байгааг холбогдох албаныхан учирласаар өнөөдрийг хүрсэн. Гэхдээ ломбардыг хуульчлах асуудал анхлан яригдаж байгаа зүйл биш юм. Үе үеийн Засгийн газрын үед асуудал хөндөгддөг ч тэгсхийгээд намжмал байдалд ордог. Харин энэ ломбардууд хүрээгээ тэлж, мөнгө хүүлэх үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлсээр байна. Иймээс энэ удаагийн Хууль зүйн сайдын цаасан дээрх амлалт хэрхэн ажил хэрэг болохыг харах л үлдлээ.
О.ОНОН
Тэгвэл Хууль зүйн сайд ирэх дөрвөн жилд төлөвлөсөн хууль, эрх зүйн шинэчлэлийн хүрээнд хувийн өмч, хөрөнгө оруулалт, оюуны өмчийн эрхийн хамгаалалт, бизнес эрхлэх таатай орчин, баялаг бүтээгч, хувийн хэвшлийг дэмжсэн эрх зүйн орчныг олон улсын жишигт нийцүүлэх төлөвлөгөөгөө танилцуулав.
Учир нь Монгол Улс мөнгө угаах, терроризмтой тэмцэх чиглэлээр олон улсын байгууллагуудаас удаа дараа даалгавар, анхааруулга авсан байна. Мөнгө угаах, терроризмын эсрэг хийх тэмцлийг барьцаалан зээлдүүлэх төв, банк бус санхүүгийн байгууллагуудын мөнгөний эх үүсвэрийг тодорхойлох, бүртгэлжүүлэхээс эхлэх ёстой. Тиймээс мөнгө хүүлэлтийн эсрэг зохицуулалтыг хийхээр төлөвлөсөн байна.
Ингэхдээ өдрийн зээлийг хориглож, бүх ломбардыг бүртгэлжүүлснээр үйл ажиллагаа эрхлэх эрх зүйн орчин бүрдэнэ. Мөнгөний эх үүсвэрийг нь тодорхой болгох аж.
Олон улсын жишгээр бүх мөнгө, санхүүгийн үйл ажиллагаа явуулдаг газар нь заавал бүртгэлтэй байхыг шаарддаг. Харин манайд ломбард гэх санхүүгийн байгууллага борооны дараах мөөг шиг олширч байна. Ломбардууд 4-6 хувийн зээлийг иргэдэд олгож байгаа ч зээлийн хүүг зохицуулах талаар ямар нэг хяналт байхгүй, цаашлаад ямар байгууллага ломбардны үйл ажиллагааг хянах талаарх эрхзүйн орчин дутмаг. Нэг үгээр хуулиас гадуур ажиллаж, иргэдийн эрхийг нь зөрчиж, мөнгө хүүлэлт явуулсаар байгаад хяналт тавих зайлшгүй шаардлагатай байгааг холбогдох албаныхан учирласаар өнөөдрийг хүрсэн. Гэхдээ ломбардыг хуульчлах асуудал анхлан яригдаж байгаа зүйл биш юм. Үе үеийн Засгийн газрын үед асуудал хөндөгддөг ч тэгсхийгээд намжмал байдалд ордог. Харин энэ ломбардууд хүрээгээ тэлж, мөнгө хүүлэх үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлсээр байна. Иймээс энэ удаагийн Хууль зүйн сайдын цаасан дээрх амлалт хэрхэн ажил хэрэг болохыг харах л үлдлээ.
О.ОНОН