Манай улс эрс тэс уур амьсгалтай ч зуны гурван сардаа Улсын нийслэл Улаанбаатараа өнгө өнгийн цэцгийн манлаар чимдэг болоод сүүлийн жилүүдийг үдэж байна. Дэргэдүүр нь өнгөрөхөд нүд унагаж, сэтгэл сэргээм гоёхон цэцэгсийг хэлбэр дүрс гарган өнгө өнгөөр чимэглэн суулгасан нь сайхан.
Гэвч энэхүү цэцгэн мандал нийслэлийг нил ногоон байгууламж болгон харагдуулдаггүйг бид мэднэ. Иргэд ч үүнд шүүмжлэлтэй ханддаг. Цэцэг тарих нь сайхан ч ингэж их мөнгө зарлагадан гуравхан сарын настай цэцэг тарьж байхаар 50-100 жилийн настай мод тариач гэх нь бий. Мэдээж энэ бол бодох л асуудал.
Хот суурин газар нэг хүнд ногдох ногоон байгууламж 20 га байх ёстой атал өнөөдөр нийслэлчүүд нэг хүнд гуравхан га газрын хэмжээнд ногоон байгууламж ногдож байгаа нь тун муу, хангалтггүй үзүүлэлт. Үүнийг нийслэлийн удирдлагууд хийгээд, Нийслэлийн байгаль орчны газар гэх мэт байгууллагуудын удирдлагууд мэдэж л байгаа байх. Гэхдээ л өнгөрсөн жил тарьсан гуравхан настай ургамалаа энэ жил ахиад суулгаж, тэр нь одоо намрын цагт хагдран унаж байна. Үүнийг жирийн нэгэн иргэд хүртэл анзаарч харж байхад НЗАА-ны Хотын ногоон байгууламжийг хариуцсан мэргэжилтэнгүүд мэдэхгүй байна гэж үү.
Тэгэхээр жил бүр нэг наст ургамлаар нийслэлээ гоёж, жил бүр тэр хэмжээний мөнгийг сая саяар нь үрж байхаар ядаж гурван нас буюу гурван жил ургадаг цэцэг тарьж, төсвийн мөнгөө бага ч атугай хэмнэж болдоггүй юм байх даа гэсэн бодол үргэлж дотор явна. Олон улсын жишиг ч ийм. дэлхийн том хотуудын ихэнх нь гурван наст ургамлаар гудамжаа гоёдог гэнэ. Энэ бол мэргэжлийн хүний үг.
Өнгөрсөн жил цэцгийн мандалд нийт 315 сая төгрөг зарцуулсан бол энэ жил 450 сая төгрөг болж өссөн. Ингэхдээ 50 гаруй гудамжны 25 мянган м/кв талбайд 500 мянган цэцэг тарьсан гэнэ.
Энэ нь нэг талаасаа гандуу бүүдгэр өнгө ноёлсон, тоосжилт, автомашин ихтэй нийслэл хотод нүд баясгаж, сэтгэл сэргээм харагдаж байгаа ч нөгөө талаас гуравхан сарын настай, нэг наст ургамлыг ийм их мөнгөөр санхүүжүүлж байхаар арай олон жилийн настай цэцэг тарьж болдоггүй л юм байх даа. Цэцэг гэснээс мод тарьвал бүр ч сайн. Гэтэл яагаад хэдэн ширхэг цэцэг тарихын оронд моджуулж болдоггүй юм бэ?
Үүнээс үзэхэд,нийслэл хотын цэцгэн мандал бизнес болсон нь харагдаж байна. Мод тарьж, ургуулж байж л бид энэ их тоосжилтоос сална. Гэтэл яагаад модны оронд гуравхан сарын настай цэцэг жил бүр хэдэн саяар нь хөрөнгө гаргаж, хэдхэн компаниар хийлгээд байна вэ. Энэ бизнес биш гэж үү.
Нэг үеэ бодвол манай улсад мод үржүүлгийн газрууд их болсон. Тэд өөрсдөө модоо тарьж ургуулж, мод ургуулах арчлах талын бүх зөвлөгөөг өөрсдөө хийж байна. Ийм атал Хятад улсаас тээвэрлэн авчирсан цэцэг суулгах нь хэнд ашигтай вэ. Тэгээд жил бүр энэ нь давтагдана. Ийм байхад нийслэл хот тоосжилтоосоо салах уу.
Иймээс нийслэлийн удирдлагууд ганцхан жилийн настай бус олон жилийн настай ургамал цэцэг, бас мод тарих асуудалд ирэх хавраас урьтаж анхаарал хандуулбал зохилтой.
Г.Аянга
оллоо.мн
Гэвч энэхүү цэцгэн мандал нийслэлийг нил ногоон байгууламж болгон харагдуулдаггүйг бид мэднэ. Иргэд ч үүнд шүүмжлэлтэй ханддаг. Цэцэг тарих нь сайхан ч ингэж их мөнгө зарлагадан гуравхан сарын настай цэцэг тарьж байхаар 50-100 жилийн настай мод тариач гэх нь бий. Мэдээж энэ бол бодох л асуудал.
Хот суурин газар нэг хүнд ногдох ногоон байгууламж 20 га байх ёстой атал өнөөдөр нийслэлчүүд нэг хүнд гуравхан га газрын хэмжээнд ногоон байгууламж ногдож байгаа нь тун муу, хангалтггүй үзүүлэлт. Үүнийг нийслэлийн удирдлагууд хийгээд, Нийслэлийн байгаль орчны газар гэх мэт байгууллагуудын удирдлагууд мэдэж л байгаа байх. Гэхдээ л өнгөрсөн жил тарьсан гуравхан настай ургамалаа энэ жил ахиад суулгаж, тэр нь одоо намрын цагт хагдран унаж байна. Үүнийг жирийн нэгэн иргэд хүртэл анзаарч харж байхад НЗАА-ны Хотын ногоон байгууламжийг хариуцсан мэргэжилтэнгүүд мэдэхгүй байна гэж үү.
Тэгэхээр жил бүр нэг наст ургамлаар нийслэлээ гоёж, жил бүр тэр хэмжээний мөнгийг сая саяар нь үрж байхаар ядаж гурван нас буюу гурван жил ургадаг цэцэг тарьж, төсвийн мөнгөө бага ч атугай хэмнэж болдоггүй юм байх даа гэсэн бодол үргэлж дотор явна. Олон улсын жишиг ч ийм. дэлхийн том хотуудын ихэнх нь гурван наст ургамлаар гудамжаа гоёдог гэнэ. Энэ бол мэргэжлийн хүний үг.
Өнгөрсөн жил цэцгийн мандалд нийт 315 сая төгрөг зарцуулсан бол энэ жил 450 сая төгрөг болж өссөн. Ингэхдээ 50 гаруй гудамжны 25 мянган м/кв талбайд 500 мянган цэцэг тарьсан гэнэ.
Энэ нь нэг талаасаа гандуу бүүдгэр өнгө ноёлсон, тоосжилт, автомашин ихтэй нийслэл хотод нүд баясгаж, сэтгэл сэргээм харагдаж байгаа ч нөгөө талаас гуравхан сарын настай, нэг наст ургамлыг ийм их мөнгөөр санхүүжүүлж байхаар арай олон жилийн настай цэцэг тарьж болдоггүй л юм байх даа. Цэцэг гэснээс мод тарьвал бүр ч сайн. Гэтэл яагаад хэдэн ширхэг цэцэг тарихын оронд моджуулж болдоггүй юм бэ?
Үүнээс үзэхэд,нийслэл хотын цэцгэн мандал бизнес болсон нь харагдаж байна. Мод тарьж, ургуулж байж л бид энэ их тоосжилтоос сална. Гэтэл яагаад модны оронд гуравхан сарын настай цэцэг жил бүр хэдэн саяар нь хөрөнгө гаргаж, хэдхэн компаниар хийлгээд байна вэ. Энэ бизнес биш гэж үү.
Нэг үеэ бодвол манай улсад мод үржүүлгийн газрууд их болсон. Тэд өөрсдөө модоо тарьж ургуулж, мод ургуулах арчлах талын бүх зөвлөгөөг өөрсдөө хийж байна. Ийм атал Хятад улсаас тээвэрлэн авчирсан цэцэг суулгах нь хэнд ашигтай вэ. Тэгээд жил бүр энэ нь давтагдана. Ийм байхад нийслэл хот тоосжилтоосоо салах уу.
Иймээс нийслэлийн удирдлагууд ганцхан жилийн настай бус олон жилийн настай ургамал цэцэг, бас мод тарих асуудалд ирэх хавраас урьтаж анхаарал хандуулбал зохилтой.
Г.Аянга
оллоо.мн