УИХ-ын чуулганы нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга оролцож үг хэллээ. Тэрбээр “Энэ удаагийн хаврын чуулган нэн төвөгтэй, эрсдэл хүндрэл дүүрэн цаг үед явагдаж байна. Коронавирусийн халдвар дэлхийн бараг бүх улсаар тархаж, сая гаруй хүнд халдварлаж, нас барагсдын тоо 70 мянга даваад байна. Иймээс миний бие саяхан гаргасан уриалга дахин тайлбарлаж ойлгуулах хүсэлтэй байна. Титэм вирусын халдвар нь дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш хүн төрөлхтөнд тулгарч байгаа томоохон сорилт болсныг дэлхийн тэргүүлэх улс орнууд хүлээн зөвшөөрчээ. Энэ бол ердийн ханиад томууны тархалт шиг түр зуурын зүйл биш урт хугацааны тэмцэл шаардсан аюулт тахал болох нь ойлгомжтой болсон.
Титэм вирусийн тархалтаас үүдэн үйлдвэрлэл үйлчилгээ зогссоноос орлогын хомсдол, ажилгүйдэл, ажлын байрны цомхтгол эрс өсөж, энэ нь ажилгүйдэл, ядуурал, өлсгөлөн даллаж байгааг эдийн засагчид анхааруулж улс орнууд даяар хямралын давалгааны цохилтыг зөөлрүүлж, эрсдэл багатай даван туулахад бүхий л хүч чадлаа чиглүүлж байна.
МҮХАТ-ын судалгаанд хамрагдсан ААН-үүдийн мэдээлснээр үзэхэд манай улсад өнөөдрийн байдлаар 10 мянган хүн ажлын байраа алдаад байна. Энэ цар тахал Монголыг тойрохгүй дайрахгүй нь маш тодорхой болж байна. Тийм учраас Ерөнхийлөгчийн зүгээс хамралыг эрсдэл багатайгаар даван туулах цогц арга хэмжээг яаралтай авч хэрэгжүүлэхийг уриалсан юм. Цар тахлыг ялан дийлэх хугацааг хэн ч тодорхойлж чадахгүй байна. Баттай эх сурвалжууд 1-2 жил хүртэл үргэлжлэх эрсдэлт төлөв байгааг анхааруулж байна. Бодит байдлыг үнэлж чаддаг улс гүрнүүд цар тахлыг давагдашгүй хүчин зүйл биш дайны байдал авчирлаа хэмээн үзэж, ийм төлөвт эдийн засаг, нийгмийн амьдралаа бэлтгэж эхэллээ. Монголчууд бидэнд эрсдэл багатай даван туулах хүн хүч, баялгийн нөөц байгааг хэлэх хэрэгтэй.
Нэг. Юуны өмнө улсын төсөвт тодотгол хийж, сонгуульд зориулсан болон тэвчиж болох бүх зардлыг танаж, үүнээс гарсан мөнгийг хямралын эсрэг арга хэмжээнд зарцуулах.
Хоёр. Энэ удаагийн УИХ-ын сонгуулийг хойшлуулж, түүнд зарцуулах хөрөнгө мөнгийг хэмнэх.
Гурав. Хямралын үед хамаг хүндрэл бэрхшээлийг үүрэн гарах үйлдвэр, аж ахуйн нэгж, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийг дэмжих “Хямралын эсрэг” тусгай сан бүрдүүлэх, түүнийг зарцуулах дүрэм журам боловсруулах.
Дөрөв. Нийт иргэд, ялангуяа хүүхдийн амьжиргааны түвшинг хэвээр хадгалах, тэтгэх, ажилгүйдлийг бууруулах, түүнээс ирэх цохилтыг зөөлрүүлэх, иргэдээ наад захын хэрэгцээт зүйлсээр тасралтгүй хангах арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулах.
Тав. Энэ асуудлыг Үндэсний Аюулгүй байдлын Зөвлөлөөр хэлэлцэж, хямралд бэлтгэж, түүнийг даван туулах эрдэмтэн мэргэжилтнээс бүрдсэн цомхон бөгөөд чадварлаг комиссыг (хороо) нэн яаралтай байгуулж, ажлын төлөвлөгөө, хуваарь гаргах.
Зургаа. Хямралын нөхцөлд зохицуулан төрийн удирдлагыг төвлөрүүлэх. Ташрамд дурдахад, энэ бол дарангуйлал огтхон ч биш, зайлшгүй авах шаардлагатай арга хэмжээ юм.
О.ОНОН
Титэм вирусийн тархалтаас үүдэн үйлдвэрлэл үйлчилгээ зогссоноос орлогын хомсдол, ажилгүйдэл, ажлын байрны цомхтгол эрс өсөж, энэ нь ажилгүйдэл, ядуурал, өлсгөлөн даллаж байгааг эдийн засагчид анхааруулж улс орнууд даяар хямралын давалгааны цохилтыг зөөлрүүлж, эрсдэл багатай даван туулахад бүхий л хүч чадлаа чиглүүлж байна.
МҮХАТ-ын судалгаанд хамрагдсан ААН-үүдийн мэдээлснээр үзэхэд манай улсад өнөөдрийн байдлаар 10 мянган хүн ажлын байраа алдаад байна. Энэ цар тахал Монголыг тойрохгүй дайрахгүй нь маш тодорхой болж байна. Тийм учраас Ерөнхийлөгчийн зүгээс хамралыг эрсдэл багатайгаар даван туулах цогц арга хэмжээг яаралтай авч хэрэгжүүлэхийг уриалсан юм. Цар тахлыг ялан дийлэх хугацааг хэн ч тодорхойлж чадахгүй байна. Баттай эх сурвалжууд 1-2 жил хүртэл үргэлжлэх эрсдэлт төлөв байгааг анхааруулж байна. Бодит байдлыг үнэлж чаддаг улс гүрнүүд цар тахлыг давагдашгүй хүчин зүйл биш дайны байдал авчирлаа хэмээн үзэж, ийм төлөвт эдийн засаг, нийгмийн амьдралаа бэлтгэж эхэллээ. Монголчууд бидэнд эрсдэл багатай даван туулах хүн хүч, баялгийн нөөц байгааг хэлэх хэрэгтэй.
Нийт 15 нам, 4 эвслийн аудитын байгууллагад дүгнэлт гаргуулахаар хүргүүлсэн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрүүдийн зарим заалт нь Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3-т заасан Сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт тусгахыг хориглосон зургаан заалтыг илт зөрчсөн байна. Энэ нь намууд сонгогчдын саналыг тооцоо судалгаагүй ямар ч хамаагүй аргаар татах, ард нийтийг басамжлан доромжилсон үйлдэл боллоо.
Эдийн засаг, санхүүгийн давхар хямралууд нүүрлэсэн нөхцөлд бидэнд зохисгүй амлалтын биш, хямралыг даван туулах бодит хөтөлбөр нэн шаардлагатай байна.
Дараах арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх нь хямралыг сөрөх, эрсдэлийг багасгахад тустай байх болноНэг. Юуны өмнө улсын төсөвт тодотгол хийж, сонгуульд зориулсан болон тэвчиж болох бүх зардлыг танаж, үүнээс гарсан мөнгийг хямралын эсрэг арга хэмжээнд зарцуулах.
Хоёр. Энэ удаагийн УИХ-ын сонгуулийг хойшлуулж, түүнд зарцуулах хөрөнгө мөнгийг хэмнэх.
Гурав. Хямралын үед хамаг хүндрэл бэрхшээлийг үүрэн гарах үйлдвэр, аж ахуйн нэгж, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийг дэмжих “Хямралын эсрэг” тусгай сан бүрдүүлэх, түүнийг зарцуулах дүрэм журам боловсруулах.
Дөрөв. Нийт иргэд, ялангуяа хүүхдийн амьжиргааны түвшинг хэвээр хадгалах, тэтгэх, ажилгүйдлийг бууруулах, түүнээс ирэх цохилтыг зөөлрүүлэх, иргэдээ наад захын хэрэгцээт зүйлсээр тасралтгүй хангах арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулах.
Тав. Энэ асуудлыг Үндэсний Аюулгүй байдлын Зөвлөлөөр хэлэлцэж, хямралд бэлтгэж, түүнийг даван туулах эрдэмтэн мэргэжилтнээс бүрдсэн цомхон бөгөөд чадварлаг комиссыг (хороо) нэн яаралтай байгуулж, ажлын төлөвлөгөө, хуваарь гаргах.
Зургаа. Хямралын нөхцөлд зохицуулан төрийн удирдлагыг төвлөрүүлэх. Ташрамд дурдахад, энэ бол дарангуйлал огтхон ч биш, зайлшгүй авах шаардлагатай арга хэмжээ юм.
О.ОНОН