“Монос”-ын хэмээх тодотголтой УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг, Дарханчуудын итгэлийг өвөрлөн хууль тогтоох дээд байгууллагын гишүүнээр сонгогдсон С.Ганбаатар нар цэцэрлэгийн насны хүүхэд харах үйлчилгээг хуульчлах хуулийн төсөл өргөн бариад хоёр жилийн нүүр үзэж байна. Жилийн жилд сургуулийн өмнөх насны хүүхэдтэй эцэг, эхчүүдийн хувьд толгойны өвчин болдог цэцэрлэгийн хүрэлцээг сайжруулахад бага ч болтугай тус нэмэр үзүүлэх учиртай дээрх хууль яагаад батлагдах нь байтугай сураг ч үгүй болсон талаар Л.Эрдэнэчимэг гишүүнээс тодруулах гэсээр энэ зуныг барлаа. Эрхэм гишүүний хувьд энэ зун юу яасан цэцэрлэгтэй манатай өнгөрсөн байж мэднэ. Хөл бөмбөг гэхээр нойгүй хонодогоо хэнээс ч нуудаггүй тэрбээр ДАШТ-ий шөвгийн дөрвийн тоглолтыг газар дээрээс нь үзэхээр хөгшин Европыг зорьсон сураг байсан.
Энэ мэтчилэнгээр хоббигоо нэгдүгээрт тавьсан эрхэм гишүүн сая нэг юм сонгогчдынхоо төлөө ажиллаж эхлэх гэж байтал өөрийнх нь эзэмшлийн “Монос” ХХК-ийн “Люминал” хэмээх эмэнд дөрөвхөн хоногтойгоос гурван сар хүртэлх 16 нярай хордсон асуудал нийгэмд шуугиан тарьсан. Гэвч тэрбээр эрх мэдэл, албан тушаалаа ашигласны хүчинд “Монос” эмийн үйлдвэр бус эмийн санч бүсгүй буруутан болсноор асуудал түр намжаад байгаа.
Уг нь Л.Эрдэнэчимэг сонгогчдын дэмжлэгийг авч УИХ-ын гишүүн болсны хувьд хувийн компанийнхаа ажлаас хөндийрч сонгинохайрханчуудад амласан хүүхдийн цэцэрлэгт анхаарлаа хандуулах учиртай бус уу.
Эрхэм гишүүн ээ, өчигдрөөс цэцэрлэгийн насны хүүхэдтэй эцэг, эхчүүдийн жинхэнэ зовлон болоод байгаа цэцэрлэгийн бүртгэл эхэлснийг танд дуулгах байна.
Улаанбаатар хотын хүн амыг шинэ иргэнээр нэмэгдүүлснийхээ төлөөсөнд хонон өнжин цэцэрлэгүүдийн үүд сахиулдаг бүртгэлийн ажиллагаа энэ сарын 29-нийг хүртэл явагдах бөгөөд нийслэлийн хэмжээнд энэ жил 195 цэцэрлэг үйл ажиллагаа явуулах юм гэнэ лээ.
Сүүлийн жилүүдэд эцэг, эхчүүдийн муу үгийг барж, хонон өнжүүлэн дугаарлуулдаг байдлыг таслан зогсоож, чадлынхаа хэрээр үйлчилнэ хэмээн Нийслэлийн боловсролын газрынхан томхон ам гарчихаад байгаа ч ам ажил нь алд дэлэм зөрж, зарим цэцэрлэгийн үүдэнд арга мухардсан эцэг, эхчүүд тав хонож байгаа ч жишээ байна.
Өнгөрсөн хичээлийн жилд улсын цэцэрлэгт хүүхдээ бүртгүүлэхийн тулд “хандив” нэрээр 200-250 мянган төгрөгийн хахууль атгуулдаг байсан бол энэ жил энэхүү хахуулийн хэмжээ суга өсч 550-800 мянган төгрөг болсон талаар эцэг эхчүүд нүдэндээ нулимстай өгүүлцгээж байна лээ. Улсын цэцэрлэгийн босгоор алхаж дийлээгүй эцэг, эхчүүд “шоовдор” хүүхдүүдээ хөтөлсөөр сарын 150-500 мянган төгрөгийн төлбөртэй хувийн цэцэрлэг бараадахаас өөр аргагүй байдалд хүрээд байгаа.
Судалгаанаас үзвэл Улаанбаатар хотын цэцэрлэгийн насны гурван хүүхэд тутмын нэг нь улсын, хувийн цэцэрлэгийн гадна үлдэж гэртээ цоожлогдох, аль эсвэл өвөө, эмээгээ бараадасхийн өдөр хоногуудыг төөрүүлэх нь бий. Нийслэлийн боловсролын газрын нэгэн түшмэл саяхан “Энэ жил Улаанбаатарын хэмжээнд 40 гаруй мянган хүүхэд цэцэрлэгт хамрагдах боломжгүй байгаа” талаар хэнэг ч үгүй мэдэгдэж байх юм.
Хамгийн сүүлийн бодит баримт дурьдахад хотын шинэхэн хороололтой ойролцоо 129 дүгээр цэцэрлэгт хүүхдээ бүртгүүлэхээр цэцэрлэгийн гадаа тав хоносон иргэд эхнээсээ бие нь муудан түргэн тусламж дуудсан тохиолдол ч гарлаа. Тус цэцэрлэгийн хашаанд тав хонож байгаа эцэг, эхчүүд эмх замбараагүй байдал үүсгэхгүйн тулд 2500 төгрөг хүн бүрээс хураан авч харуул хамгаалалтын үйлчилгээ түрээсэлсэн гэнэ лээ.
129 дүгээр цэцэрлэгийн тухайд 2009, 2011, 2012 онд төрсөн нийт 115 хүүхдийг шинээр бүртгэнэ гэсэн мэдээллийг гаднаа наасан учир шинээр ашиглалтад орсон “Аман хуур”, “Алтан Өргөө” хотхоны эцэг эхчүүд ийнхүү эр бяраа үзэж байгаа хэрэг юм.
Монгол Улсын хэмжээнд цэцэрлэгийн насны 245 мянга орчим хүүхэд байгаа статистик мэдээ бий. Гэтэл хамгийн сүүлийн тооллогоор улсын 770, хувийн 310 цэцэрлэг 2014-2015 оны хичээлийн жилд үйл ажиллагаа явуулахаар болоод байгаа аж. Цэцэрлэгийн насны хүүхэд нь 245 мянга байхад ердөө л 1000 цэцэрлэг байдаг. Ёстой л “Аманд ч үгүй, хамарт ч үгүй” болчихоод байна. Байдал ийм байхад Сонгинохайрхан дүүрэгт дөрвөн цэцэрлэг барьж ашиглалтад оруулна хэмээн сонгогчдын итгэлийг хүлээн УИХ-д гарч ирсэн Л.Эрдэнэчимэг гишүүн цэцэрлэгээ ч барьсангүй, “Люминал” эмийн хэргээс хойш гар утсаа унтраагаад Монголд байгаа үгүй нь мэдэгдэхгүй алга болчихоод байна.
Цэцэрлэгийн асуудлыг яагаад ганцхан Л.Эрдэнэчимэг гишүүнтэй холбож бичээд байгаа юм гэж зарим хүмүүс гайхаж магадгүй. Тэгвэл сонгогчдын итгэлийг хүлээхийн тулд энэ талаар хамгийн их ярьж, тэр ч байтугай шинээр байгуулах дөрвөн цэцэрлэгийнхээ мөнгийг улсын төсөвт суулгуулж амжсан түүний нэрийг энд онцгойлон дурьдахаас өөр аргагүй.
Нөгөө талаар “Гэр цэцэрлэгийн хууль батлагдвал 5000 ажлын байр шинээр бий болно” хэмээн жил гаруй сурталчилгаа хийсэн эрхэм гишүүн сүүлийн үед энэ талаараа ганц ч үг амнаасаа унагахаа больчихов.
Ер нь түүний батлуулсан Тамхины тухай хууль ч “Монголын хууль гурав хоног”-ийн замаар орж, даший шог болсон. Ер нь манай улстөрчид сонгогчдын толгойг эргүүлж, тухайн үедээ хэрэглээд хөсөр хаядаг муу аргатайн тодорхой жишээ нь эрхэм гишүүдийн хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хэсэгхэн шуугиулаад таг мартсан хуулийн төсөл гэж хэлж болно.
Өнөөдөр цэцэрлэгийн насны хүүхэдтэй Улаанбаатарын иргэд нэг бол гэр бүлийнхээ сарын орлогын гуравны нэгийг цэцэрлэгийн эрхлэгчид хахууль болгон өгөх, эсвэл хэн нэг нь ажлаа тасалж хүүхдээ харах, үгүй бол цэцэрлэгт хүмүүжих аз дутсан хүүхдээ гэрт нь цоожилж элдэв асуудалтай тулгарч мэдэх олиггүйхэн сонголттой л хоцорч байна. Байдал ийм л барзгар байхад энэ талаар багагүй зүйл амлан гарч ирсэн УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэгээс эхлээд яг хэрэгтэй үед нь утсаа салгаад алга болчихдог хууль тогтоогчид Монголоос өөр газар байдаггүй л болов уу.
Намар боллоо. Хичээл сургууль ч эхэллээ. Харин сургууль, цэцэрлэгийн хүрэлцээ, хангамж гэдэг хатуухан хадны завсар хэдий болтол хавчуулагдах үйлтэй улс вэ, монголчууд бид.
Энэ мэтчилэнгээр хоббигоо нэгдүгээрт тавьсан эрхэм гишүүн сая нэг юм сонгогчдынхоо төлөө ажиллаж эхлэх гэж байтал өөрийнх нь эзэмшлийн “Монос” ХХК-ийн “Люминал” хэмээх эмэнд дөрөвхөн хоногтойгоос гурван сар хүртэлх 16 нярай хордсон асуудал нийгэмд шуугиан тарьсан. Гэвч тэрбээр эрх мэдэл, албан тушаалаа ашигласны хүчинд “Монос” эмийн үйлдвэр бус эмийн санч бүсгүй буруутан болсноор асуудал түр намжаад байгаа.
Уг нь Л.Эрдэнэчимэг сонгогчдын дэмжлэгийг авч УИХ-ын гишүүн болсны хувьд хувийн компанийнхаа ажлаас хөндийрч сонгинохайрханчуудад амласан хүүхдийн цэцэрлэгт анхаарлаа хандуулах учиртай бус уу.
Эрхэм гишүүн ээ, өчигдрөөс цэцэрлэгийн насны хүүхэдтэй эцэг, эхчүүдийн жинхэнэ зовлон болоод байгаа цэцэрлэгийн бүртгэл эхэлснийг танд дуулгах байна.
Улаанбаатар хотын хүн амыг шинэ иргэнээр нэмэгдүүлснийхээ төлөөсөнд хонон өнжин цэцэрлэгүүдийн үүд сахиулдаг бүртгэлийн ажиллагаа энэ сарын 29-нийг хүртэл явагдах бөгөөд нийслэлийн хэмжээнд энэ жил 195 цэцэрлэг үйл ажиллагаа явуулах юм гэнэ лээ.
Сүүлийн жилүүдэд эцэг, эхчүүдийн муу үгийг барж, хонон өнжүүлэн дугаарлуулдаг байдлыг таслан зогсоож, чадлынхаа хэрээр үйлчилнэ хэмээн Нийслэлийн боловсролын газрынхан томхон ам гарчихаад байгаа ч ам ажил нь алд дэлэм зөрж, зарим цэцэрлэгийн үүдэнд арга мухардсан эцэг, эхчүүд тав хонож байгаа ч жишээ байна.
Өнгөрсөн хичээлийн жилд улсын цэцэрлэгт хүүхдээ бүртгүүлэхийн тулд “хандив” нэрээр 200-250 мянган төгрөгийн хахууль атгуулдаг байсан бол энэ жил энэхүү хахуулийн хэмжээ суга өсч 550-800 мянган төгрөг болсон талаар эцэг эхчүүд нүдэндээ нулимстай өгүүлцгээж байна лээ. Улсын цэцэрлэгийн босгоор алхаж дийлээгүй эцэг, эхчүүд “шоовдор” хүүхдүүдээ хөтөлсөөр сарын 150-500 мянган төгрөгийн төлбөртэй хувийн цэцэрлэг бараадахаас өөр аргагүй байдалд хүрээд байгаа.
Судалгаанаас үзвэл Улаанбаатар хотын цэцэрлэгийн насны гурван хүүхэд тутмын нэг нь улсын, хувийн цэцэрлэгийн гадна үлдэж гэртээ цоожлогдох, аль эсвэл өвөө, эмээгээ бараадасхийн өдөр хоногуудыг төөрүүлэх нь бий. Нийслэлийн боловсролын газрын нэгэн түшмэл саяхан “Энэ жил Улаанбаатарын хэмжээнд 40 гаруй мянган хүүхэд цэцэрлэгт хамрагдах боломжгүй байгаа” талаар хэнэг ч үгүй мэдэгдэж байх юм.
Хамгийн сүүлийн бодит баримт дурьдахад хотын шинэхэн хороололтой ойролцоо 129 дүгээр цэцэрлэгт хүүхдээ бүртгүүлэхээр цэцэрлэгийн гадаа тав хоносон иргэд эхнээсээ бие нь муудан түргэн тусламж дуудсан тохиолдол ч гарлаа. Тус цэцэрлэгийн хашаанд тав хонож байгаа эцэг, эхчүүд эмх замбараагүй байдал үүсгэхгүйн тулд 2500 төгрөг хүн бүрээс хураан авч харуул хамгаалалтын үйлчилгээ түрээсэлсэн гэнэ лээ.
129 дүгээр цэцэрлэгийн тухайд 2009, 2011, 2012 онд төрсөн нийт 115 хүүхдийг шинээр бүртгэнэ гэсэн мэдээллийг гаднаа наасан учир шинээр ашиглалтад орсон “Аман хуур”, “Алтан Өргөө” хотхоны эцэг эхчүүд ийнхүү эр бяраа үзэж байгаа хэрэг юм.
Монгол Улсын хэмжээнд цэцэрлэгийн насны 245 мянга орчим хүүхэд байгаа статистик мэдээ бий. Гэтэл хамгийн сүүлийн тооллогоор улсын 770, хувийн 310 цэцэрлэг 2014-2015 оны хичээлийн жилд үйл ажиллагаа явуулахаар болоод байгаа аж. Цэцэрлэгийн насны хүүхэд нь 245 мянга байхад ердөө л 1000 цэцэрлэг байдаг. Ёстой л “Аманд ч үгүй, хамарт ч үгүй” болчихоод байна. Байдал ийм байхад Сонгинохайрхан дүүрэгт дөрвөн цэцэрлэг барьж ашиглалтад оруулна хэмээн сонгогчдын итгэлийг хүлээн УИХ-д гарч ирсэн Л.Эрдэнэчимэг гишүүн цэцэрлэгээ ч барьсангүй, “Люминал” эмийн хэргээс хойш гар утсаа унтраагаад Монголд байгаа үгүй нь мэдэгдэхгүй алга болчихоод байна.
Цэцэрлэгийн асуудлыг яагаад ганцхан Л.Эрдэнэчимэг гишүүнтэй холбож бичээд байгаа юм гэж зарим хүмүүс гайхаж магадгүй. Тэгвэл сонгогчдын итгэлийг хүлээхийн тулд энэ талаар хамгийн их ярьж, тэр ч байтугай шинээр байгуулах дөрвөн цэцэрлэгийнхээ мөнгийг улсын төсөвт суулгуулж амжсан түүний нэрийг энд онцгойлон дурьдахаас өөр аргагүй.
Нөгөө талаар “Гэр цэцэрлэгийн хууль батлагдвал 5000 ажлын байр шинээр бий болно” хэмээн жил гаруй сурталчилгаа хийсэн эрхэм гишүүн сүүлийн үед энэ талаараа ганц ч үг амнаасаа унагахаа больчихов.
Ер нь түүний батлуулсан Тамхины тухай хууль ч “Монголын хууль гурав хоног”-ийн замаар орж, даший шог болсон. Ер нь манай улстөрчид сонгогчдын толгойг эргүүлж, тухайн үедээ хэрэглээд хөсөр хаядаг муу аргатайн тодорхой жишээ нь эрхэм гишүүдийн хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хэсэгхэн шуугиулаад таг мартсан хуулийн төсөл гэж хэлж болно.
Өнөөдөр цэцэрлэгийн насны хүүхэдтэй Улаанбаатарын иргэд нэг бол гэр бүлийнхээ сарын орлогын гуравны нэгийг цэцэрлэгийн эрхлэгчид хахууль болгон өгөх, эсвэл хэн нэг нь ажлаа тасалж хүүхдээ харах, үгүй бол цэцэрлэгт хүмүүжих аз дутсан хүүхдээ гэрт нь цоожилж элдэв асуудалтай тулгарч мэдэх олиггүйхэн сонголттой л хоцорч байна. Байдал ийм л барзгар байхад энэ талаар багагүй зүйл амлан гарч ирсэн УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэгээс эхлээд яг хэрэгтэй үед нь утсаа салгаад алга болчихдог хууль тогтоогчид Монголоос өөр газар байдаггүй л болов уу.
Намар боллоо. Хичээл сургууль ч эхэллээ. Харин сургууль, цэцэрлэгийн хүрэлцээ, хангамж гэдэг хатуухан хадны завсар хэдий болтол хавчуулагдах үйлтэй улс вэ, монголчууд бид.
Өглөөний сонин