Харааны бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн асуудалд хэн буруутай вэ
Эсрэг тэсрэг байр суурь
 

Э.ЭНХЗАЯА: ЭНЭ ОЛОН ХҮНИЙГ ГҮТГЭЖ БОЛОХГҮЙ

/116 дугаар тусгай сургуулийн захирал/

  -Энэ олон жилийн хугацаанд бид үе үеийн сурагчдынхаа эрхийг зөрчиж яваагүй. Зарим сурагчдын энэ үйлдэл арай хэтэрч байна. Биднийг гүжирдэж байна. Эдгээр сурагчид багш нар болон сургуулийнхаа нэр хүндэд халдаж, гутааж байна. Д.Сарантөгс багш удаа дараа хөдөлмөрийн гэрээ зөрчиж, сургуулийн дүрэм журмыг зөрчсөн тул ажлаас нь халсан.

Тэр хүн манай сургуульд ажиллаж байхдаа хамт олныг үймүүлэх ажлыг зохион байгуулдаг байсан. Энэхүү хичээл хаялтыг ямар нэгэн ашиг сонирхолтой хүн зохион байгуулж байх шиг байна. Тэрнээс биш энэ сургуулийн  энэ олон багш ажилчид, сургуулийн нийт хүүхдийн эрхийг зөрчиж энэ олон жил яваагүй гэж би үзэж байна.

Энэ бол хэтэрхий нэг талын үзэл тулгасан, багшийн ёс зүй, сургуулийн дүрэм журмыг зөрчсөн асуудал болж байна. Манай сургуулийн хамт олон болон сургуулийнхаа нэр хүндийг нийгэм даяар гутаасан, сурагчдын эрх ашгийг бодолгүй өөрийн эрх ашгийг бодсон нэг багшийн үйлдэл байна. Ажлаас халагдсан багш сургуулийнхаа дотоод дүрэм журмыг зөрчсөн хүн. Түүнээс болж халагдсан.

Мөн энэ хамт олныг олон удаа турхирч, удирдан зохион байгуулж байсан юм. Энэ байдлаараа цаашид ажиллах боломжгүй байна гэсэн үндэслэлээр халагдсан. Цаашид энэ хүүхдүүд улам хэцүү байдалд хүрнэ. Энэ багш цаашид энэ хүүхдүүдийг болон сургуулийн хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж байна. Энэ хүүхдүүдийн төлөө багш нар их юм хийсэн. Мэдээж нэг хүн энэ олон хүнийг ингэж гүтгэж болохгүй.

Өнөөдөр бид хүүхдийн эрхийг зөрчих гэж энд ажиллаагүй шүү дээ. Сургуулийн захиргаанд хүүхдүүдийн зүгээс хүсэлт ирүүлсэн. Сургалтын чанарыг сайжруулах талаар санал гаргаж байсан. Бид тэр талаар багш болон сургалтаа сайжруулах гэж судалгаа хийж, техник технологио дээшлүүлж, баррел принтертэй болсон байна. Цаашид олон ажил хийхээр төлөвлөн ажиллаж байна.
 

БСШУСЯ: СУРГУУЛИЙН УДИРДЛАГЫГ ЧӨЛӨӨЛӨХ НЬ СУ.БАТБОЛД ДАРГЫН БҮРЭН ЭРХИЙН АСУУДАЛ

 

-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний эрхийн тухай хууль 2016 онд батлагдсантай холбоотойгоор Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай хууль, Бага, дунд боловсролын тухай хуульд өөрчлөлт орж, ерөнхий боловсролын тусгай сургууль, цэцэрлэгийг Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын харьяанд байхаар хуульчилсан.

Тус яамнаас нийслэлийн өмчийн тусгай сургууль, цэцэрлэгийг төрийн өмчид шилжүүлэх, харьяаллыг Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад шилжүүлэх ажлыг зохион байгуулж байна. Хууль, тогтоомжид заасны дагуу орон нутгийн өмчийг төрийн өмчид шилжүүлэх талаар Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас шийдвэр гаргах ёстой. Тус яамнаас Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын даргад уг асуудлыг шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг 2017 оны хоёрдугаар сард хүргүүлсэн.

Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн Хурлын шийдвэр гарсны дараа Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газарт хандаж төрийн өмчид бүртгэх асуудлыг зохион байгуулна. “Сургуулийн удирдлагыг өөрчлөх, ингэхдээ сургуулийн захирлаар хараагүй хүнийг томилох” шаардлагыг тавьсан. Ийм үндэслэлээр тус сургуулийн захирлыг чөлөөлөх, томилох хууль эрх зүйн зохицуулалт байхгүй байна. Боловсролын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1.14 дүгээр заалт, 30.1.15 дугаар заалтад заасны дагуу тус сургуулийн захирлыг томилох, чөлөөлөх асуудал нь одоогоор Нийслэлийн Засаг даргын бүрэн эрхэд хамаарч байна.
 

А.САЙХАНЦЭЦЭГ: ХЭНИЙ Ч ШАХАЛТААР БИШ ХИЧЭЭЛ ХАЯЛТ ЗАРЛАЖ БАЙНА

/116 дугаар тусгай сургуулийн сурагч/

  -Бид анх энэ оны тавдугаар сарын 10-нд хичээл хаялт зарласан. Гэтэл тухайн үед сургуулийн удирдлагад тавьсан шаардлагаа өнөөдрийг хүртэл аваагүй. Миний хувьд салбар яамны Төрийн нарийн бичгийн даргатай биеэр очиж уулзаад, энэ асуудлыг шийдвэрлэж өгөхөөр болсон. Бид сургуулийн захиргааны зүгээс ёс зүйн доголдол гаргасан дөрвөн багшид хариуцлага тооцож өгөхийг л хүссэн. Эдгээр багш нар хүүхдүүдийг хэл амаар доромжилж, үл ойшоодог. Биднийг тэмцээд хичээл хаялт зарлахаар л ийшээ тийшээ явдаг. Хичээл хаяхаа болихоор л явахаа больчихдог.

Багш болон захирал удирдлага хүүхдүүдийнхээ үзэл бодлыг сонсдоггүй. Бид өмнө нь хичээл хаялт зарлахдаа сургуулийн захиргаанд шаардлага хүргүүлэхэд тавдугаар сарын 17-нд хариу өгнө гэсэн боловч биелүүлсэнгүй. Иймд шаардлагынхаа хариуг авахаар дахин хичээл хаялт зарлаж байна. Бид ур чадвар муутай багш нараар хичээл заалгах хүсэлгүй байгаагаа илэрхийлж, багш нарынхаа ур чадварыг сайжруулах хүсэлтийг БСШУСЯ болон Хараагүйчүүдийн үндэсний холбоонд явуулсан.

Тодорхой хариу ирээгүй тул өнөөдөр хэний ч шахалтаар биш өөрсдийн хүсэлтээр хичээл хаялтыг зарлаж байна. Бид “Нэгдүгээрт, сургалтын чанар муу байна. Хоёрт, багш нар ёс зүйгүй байна. Гуравт, дотуур байрны“шорон шиг байдлыг арилгаж өгөөч ээ” л гэж хүссэн. Мөн сургуулийн захирал, багш нар сурагчдынхаа үзэл бодлыг сонсооч ээ гэж хүссэн. Үнэхээр харааны бэрхшээлгүй, хорвоог хоёр нүдээрээ хардаг хүмүүс бидний зовлонг ойлгохгүй байгаа юм бол яагаад бидэнтэй ижил зовлонтой, харааны бэрхшээлтэй хүн сургуулийг удирдаж болохгүй гэж. Бид эдгээрийг л хүссэн, шаардсан.
 

Д.САРАНТӨГС: ХЭВЛЭЛИЙН ХУРАЛД СУУСАН ГЭЖ НАМАЙГ ХАЛСАН

/МХҮХ-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүн, Харааны бэрхшээлтэй хүүхдийн тусгай сургуулийн багш/

-Хараагүйчүүдийн холбоонд манай 116-р сургуулийн хүүхдүүд “Бидний сургалт муу байна. Зарим багш нар бидний эрхийг зөрчиж байна” хэмээн хандсан юм. 2016 онд мөн Хүний эрхийн үндэсний комисст бичиг өгсөн юм билээ. Гэхдээ хэн гэдэг хүүхэд тэрхүү бичгийг бичсэн талаар олж мэдээгүй байсан. Тэр үед шалгагдаад, багш нар аргалаад тэгэсхийгээд өнгөрсөн.

Түүний мөрөөр хараагүйчүүдийн холбоонд хүүхдүүд “Бидний эрхийг хамгаалж ямар нэгэн юм хийгээч ээ” гэж хандсан байсан. Түүнээс болж хараагүйчүүдийн холбоо БСШУЯ-нд шаардах бичиг хүргүүлээд, эцсийн дүндээ хэвлэлийн бага хурал хийхээр төлөвлөж байсан. Энэ хуралд танай сургуулийн хүүхдүүдийн асуудал яригдах гэж байна, багш боловсон хүчний чадавхи болон сургалт, сургуулийн орчин технологи гээд бүх юмыг ярьж, хөндөж гаргах гэж байгаа учраас та төлөөлөх ёстой гэж хэлсэн. Иймд би оролцсон юм.

Түүнээс их айхтар юманд явж байна гэж бодоогүй. Мөн би Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр ажилладаг. Би ямар нэгэн байдлаар хамт олон руугаа хандсан үг хэлээгүй, дайраагүй. Хуралд би манай сургуулийн харааны бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд боловсрол олгож байгаа багш нарын гуравны хоёр нь шинэ байна. Бидэнд мэдлэг, туршлага арга зүйн хувьд дутмаг зүйл байна. Тэгэхээр эндээс болоод хүүхэд багш нарын дунд үл ойлголцол гардаг. Энэ байдал нь хүүхэд чанартай боловсрол эзэмшихэд саад болж байна гэсэн үүднээс Боловсролын яамныханд бидэнд анхаарлаа хандуулах цаг болсон гэсэн юм. Гэтэл хэвлэлийн хурлаас болж намайг халсан.

Сэтгүүлчийн дүгнэлт

 

ХҮҮХДИЙНХЭЭ СУРАХ ЭРХИЙГ ХАНГААГҮЙ БАЙЖ ХҮНИЙ ЭРХ ЯРИАД Л...

 

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурах эрх байтугай, ажиллаж амьдрах, нийслэлийн гудамж талбайд алхах эрх нь зөрчигдсөн нийгэмд дуу хоолойгоо томчуудаас айхгүй гаргаж буй хүүхдүүдийн тэмцэл өнөө хэр үр дүн муутайхан явсаар. Хэвлэл мэдээлэл анхаарал хандуулж, дарга цэргийнх нь элийрлийг нийгмийн анхааралд хүргэхээр сая нэг юм төр анхаарал хандуулдаг аж. Эс бөгөөс нүдэн балай чихэн дүлий гэгчээр хөгжлийн бэрхшээлийг нь далимдуулж эргүү тэнэг хэмээн цоллосоор асуудлыг мартаж орхидог нь гачлантай. Тун саяхан сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүд сургуулийнхаа удирдлага, багшлах боловсон хүчний чадвар зэргийг эсэргүүцэн жагсаал зохион байгуулж байлаа.

Эдгээр хүүхдүүдийн хөөрхийлөлтэй байдал нийгмийн анхаарлыг татаж, дохионы хэлээр хичээл заадаггүй чадваргүй багш, сурагчид нь бэлгийн дарамтад өртөж буйг үл тоон бэлэг өгсөн хэрэг хэмээн хайцаалж суусан захирал нарт хатуухан хариуцлага тооцсон сайшаалтай үйл явдал болсон. Гэвч асуудал ингээд дуусаагүй. Хүүхдүүд одоогоор чимээгүй байгаа ч 29 дүгээр сургуулийн боловсон хүчин, мэргэжлийн багш ажилчдын дохионы хэлээр хичээл заах асуудлыг өнөө шийдэж чадаагүй билээ. Тэгвэл Харааны бэрхшээлтэй хүүхдүүд өчигдрөөс эхлэн хичээл хаялт зарлалаа. Тодруулбал, барель үсгэн ном байдаггүй, багш нарын дарамт их, хичээл хийх орчин хомс гэсэн асуудлаар Харааны бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн 116 дугаар сургуулийн хэсэг сурагчид өчигдөр хичээл хаялт зарласан юм.

Тэдний тэмцэл 29 дүгээр сургуулиас ч өмнө эхэлсэн аж. Нэг жил гаруйн өмнө эсэргүүцэл илэрхийлж, Хараагүйчүүдийн үндэсний холбоо, Хүний эрхийн үндэсний комисст хандаж байжээ. Гэвч дорвитой хариулт авч чадаагүй байдаг. Хараагүйчүүдийн үндэсний холбоо хүүхдүүдийн хүсэлтийг хүлээн авч, салбар яаманд хүсэлт хүргүүлж хэвлэлийн хурал зарласан ч БСШУС-ын яамнаас “Бидний эрхлэх хүрээний асуудал биш.

Нийслэлийн Засаг даргын мэдэх асуудал” гэсэн хариулт өгснийг энд онцлон нийтэллээ. Мөн энэхүү хэвлэлийн хуралд оролцсон сургуулийнхаа багшийг захирал эмэгтэй ажлаас халсан нь энэ оны тавдугаар сард олон нийтэд ил болж байв. Захирал эмэгтэй ажлаас халсан үндэслэлээ хөдөлмөрийн гэрээ зөрчсөн хэмээн тайлбарласан бол багш эмэгтэй харин өөр зүйл ярьсан. Өөрөөр хэлбэл, сурагчдын шаардлагад хүн ёсны хариу өгөхийг шаардсан түүнийг ажил, хамт олныхоо эсрэг зүйл ярьсан хэмээн буруутгаж ажлаас халсан гэдэг. Бүтэн жил гаруйн хугацаанд сунжирч байгаа энэ асуудалд өнөөдөр хэн ч хариулт өгсөнгүй. Тиймдээ ч сурагчид дахин хичээл хаялт зарласныг буруутгах аргагүй юм. Монгол төрийн бодлого хөгжлийн бэрхшээлтэй байтугай, эрхтэн бүтэн иргэндээ ч ээлгүй. Тэгсэн атлаа олон улсын элдэв конвенцид нэгдэн орж, хүний эрхийг хамгаалах чиглэлээр дэлхийн улс орнуудыг тэргүүлэх тухай мөрөөдөл ярьсаар яваа нь эмгэнэлтэй.

Үнэхээр л хүний эрхийг тэргүүндээ залдаг улс орон мөн бол хүүхдийнхээ сурах эрхийг, мэдлэг боловсролтой болох нэн тэргүүний эрхэд нь бүдүүлгээр халдаж буй энэ мэт үйлдлээ зогсоогооч гэж хүсье. Сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн сурах эрх надад хамаагүй хэмээн ярьж байсан Ж.Батсуурь сайд хариуцлага хүлээсэн. Энэ хүүхдүүд ярьж сурах ёстой хэмээн даапаалж байсан дэд сайд нь АНУ-д Элчин сайдаар ажин түжин суухаар алга болчихлоо. Өдгөө боловсролын салбар эзэнгүй юм шиг орхигдчихоод байна. Давхар дээлтэй сайдад түр хариуцуулж орхиод мартаж орхисон.

Гэтэл хүүхдийн сурах, боловсрох эрх алхам тутамд зөрчигдөж, сургуулийн захирал юу дуртайгаа хийсэн хэвээр байна. Үүнд хэн хариулт өгөх вэ. Ерөнхийлөгч үү, эсвэл Ерөнхий сайд уу. Эсвэл Хотын захирагч Су.Батболд хариулт өгөх үү. Салбар хариуцсан сайдгүйгээс хойш хэнээс эдгээр хүүхдүүд шаардлагынхаа хариуг авах хэрэг вэ. Ардчилсан Монгол Улсад хүн бүхэн адил тэгш эрхтэй. Сурч боловсрох эрх нь ч хуулиар олгогдсон.

Гэтэл сонсголгүй, хараагүй гэсэн шалтгаанаар сурах эрхээ зөрчүүлж боломгүй байлтай. Эдгээр хүүхдүүдийн тэмцэл үр дүнгээ өгч гэмээн, амьдрах эрхээ эдэлж чадахгүй байгаа олон мянган хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн асуудлыг ч сөхөж ярих хэрэгтэй болно. Монгол Улс үнэхээр л хүний эрхийг дээдэлдэг, үлгэр жишээ болдог улс юм бол энэ хүүхдүүдийн эрхийг яагаад үл тоож байгаа хэрэг вэ. Дэлхийд муухай харагдахгүй гэж хичээдэг дарга цэргийн чихэнд хүүхдийн дуу хоолой хүрэхгүй байж болох ч хэвлэл мэдээллийнхэн бид дуу хоолойгоо нэгтгэх учиртай юм. Тэгж байж л элдвийн дарамт шахалтад орж, сурах, амьдрах эрхээ эдэлж чадахгүй байгаа хүүхдүүд, цаашлаад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийнхээ асуудлыг төрөөр шийдүүлэх учиртай. А.Сайханцэцэг шиг олон хүүхдүүд ирээдүйтэй итгэлтэй алхаж, жирийн хүүхдүүдтэй адилхан сурч, ажиллаж амьдраасай гэдэг чин хүслээр хүүхдүүдийн тэмцэлд бид зүгээр хараад сууж хэрхэвч болохгүй билээ.

Монголын мэдээ
Б.Өнөртогтох

 
 
Бусдад түгээх
  • gplus