
Нийслэлийн өмнөх удирдлагуудын үед хийж, хэрэгжүүлсэн ажлуудаас хамгийн их хэл ам дагуулсан ажил бол Авто худалдааны цогцолбор билээ. Бүтэн дөрөв, таван жил үргэлжилсэн ч бүрэн ашиглалтад ороогүй байгаа энэ газрын хувь заяа хаашаа эргэх вэ гэдэг нь одоо ч хүлээлт үүсгэсэн хэвээр байна.
Анхны тооцооллоор бол аль жил гаруйн өмнө “Да хүрээ” захыг бүрэн нүүлгэж, дуусаад Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт баригдсан “Авто худалдааны цогцолбор” бүрэн ашиглалтад орсон байх ёстой байлаа. Гэтэл авто худалдаа эрхлэгчид нүүхгүй хэмээн зөрүүдэлж, байдлыг ийнхүү хүндрүүлсэн билээ.
Энэ томоохон бүтээн байгуулалтын ажилд нийт 20 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Гэвч авто машин, сэлбэгийн худалдаа эрхлэгчид байгаль орчны асуудлаас болж нүүхгүй хэмээн гэдийж суусаар төсвийн 20 тэрбум төгрөгийг өнөөдөр үргүй зардал болгоход хүргээд байна. Үнэндээ авто худалдаа эрхлэгчид байгаль орчны асуудлаас илүүтэй нэгэнт байр сууриа олчихсон, үйлчлүүлэгч хэрэглэгчдээ татсан энэ газраасаа холдохыг хүсээгүй. Тэд хотоос гараад явчихвал ашиг орлого нь муудна гэсэн ганцхан асуудлаас болж ийнхүү уллаж байгаа.
Тэгвэл байгаль орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын гаргасан судалгаагаар Да хүрээ зах орчимд 20 шахам жил авто худалдааны үйл ажиллагаа явуулсанаас болж энэ газрын ойр орчимд агаар, хөрсний бохирдол нийслэлийн бусад цэгүүдээс хамгийн их байгаа нь тогтоогдсон. Тэр дундаа хүний биед огт байх ёсгүй хар тугалга тус зах орчимд амьдардаг хүүхдийн цуснаас илрэх болсон. Энэ бол хойч үедээ заналхийлсэн ноцтой хэрэг мөн.
Албаны хүний хэлсэнээр “Да хүрээ” орчимд 60 орчим авто үйлчилгээ, улгаалга, дугуй засварын газар байдаг аж. Тэдгээр авто үйлчилгээний газруудын хог хаягдал, тос масло хаашаа орох билээ. Хөрсөнд л шингэж таарна шүү дээ. Тэгээд байнга машин асааж, унтраана. Тэр хэрээрээ агаарын бохирдол нь ч нэмэгдэнэ. Хамгийн гол нь “Да хүрээ” захыг тойроод Баянзүрх дүүргийн 2-3 хорооны иргэд амьдарч байгаа. Нийслэлийн нэг хороо 8-10 мянган хүнтэй гэж тооцвол тэр хавьд 30 орчим мянган хүн амьдарч байна. Эдгээр хүмүүсийн эрүүл мэнд ноцтой хохирно гэсэн үг. Иймээс л хот төлөвлөлт гэдэг зүйлийг хийсэн шиг хийж, гаргах ёстой бол гаргах л ёстой гэдэг байр суурийг иргэд илэрхийлэх болсон.
Тэгэхээр нэгэнт асар их хэмжээний мөнгө зарцуулаад бариад байгуулчихсан энэ ажлыг одоогийн хотын удирдлагууд цааш үргэлжлүүлэн бүрэн ашиглалтад оруулчих юм бол нийслэл хот маань нэг ч гэсэн асуудлаасаа салж чадна. Адаглаад агаар хөрсний бохирдол багасна. Цаашлаад авто захыг дагаж үүсдэг байсан автозамын түгжрэл арилна.
Уг нь хотын дарга С.Батболд сонгогдсоныхоо дараахантай буюу өнгөрсөн онд "Авто худалдааны цогцолборыг цаашид тэр хэвээр нь ажиллуулна. Нийслэл хотод хуучин автомашин зардаг байдлыг бид алхам алхмаар шийдэж, төвлөрсөн газар руугаа шилжүүлнэ” хэмээн байр сууриа илрэхийлж байсан.
Үүний дараа телевизийн нэвтрүүлэгт оролцох үеэрээ “Би Улаанбаатарт автомашин зардаг хуучин захууд байх ёсгүй гэж үздэг. Тийм учраас хотоос гар гэсэн шаардлага тавина. Намайг шийдвэрээ гаргаагүй байхад л эсэргүүцэл ирсээр байна. Энэ нь сонгуулийн үр дүнтэй холбоотой байх. Хотод авто салонууд байрлаж болно. Харин зардаг газрууд нь хотын гадна байх ёстой. Миний зүгээс олон тэрбумаар бүтсэн авто худалдааны төвийг ашиглалтад оруулах нь зүйтэй гэж үзэж байгаа” хэмээн мөн ярьж байсан юм. Тэгэхээр бүхэд бүтэн 20 тэрбум төгрөгөөр боссон “Авто худалдааны цогцолбор” С.Батболд даргын үед бүрэн ашиглалтад орох уу гэдэг хүлээлт үүслээ.
Анхны тооцооллоор бол аль жил гаруйн өмнө “Да хүрээ” захыг бүрэн нүүлгэж, дуусаад Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт баригдсан “Авто худалдааны цогцолбор” бүрэн ашиглалтад орсон байх ёстой байлаа. Гэтэл авто худалдаа эрхлэгчид нүүхгүй хэмээн зөрүүдэлж, байдлыг ийнхүү хүндрүүлсэн билээ.
Энэ томоохон бүтээн байгуулалтын ажилд нийт 20 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Гэвч авто машин, сэлбэгийн худалдаа эрхлэгчид байгаль орчны асуудлаас болж нүүхгүй хэмээн гэдийж суусаар төсвийн 20 тэрбум төгрөгийг өнөөдөр үргүй зардал болгоход хүргээд байна. Үнэндээ авто худалдаа эрхлэгчид байгаль орчны асуудлаас илүүтэй нэгэнт байр сууриа олчихсон, үйлчлүүлэгч хэрэглэгчдээ татсан энэ газраасаа холдохыг хүсээгүй. Тэд хотоос гараад явчихвал ашиг орлого нь муудна гэсэн ганцхан асуудлаас болж ийнхүү уллаж байгаа.
Тэгвэл байгаль орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын гаргасан судалгаагаар Да хүрээ зах орчимд 20 шахам жил авто худалдааны үйл ажиллагаа явуулсанаас болж энэ газрын ойр орчимд агаар, хөрсний бохирдол нийслэлийн бусад цэгүүдээс хамгийн их байгаа нь тогтоогдсон. Тэр дундаа хүний биед огт байх ёсгүй хар тугалга тус зах орчимд амьдардаг хүүхдийн цуснаас илрэх болсон. Энэ бол хойч үедээ заналхийлсэн ноцтой хэрэг мөн.
Албаны хүний хэлсэнээр “Да хүрээ” орчимд 60 орчим авто үйлчилгээ, улгаалга, дугуй засварын газар байдаг аж. Тэдгээр авто үйлчилгээний газруудын хог хаягдал, тос масло хаашаа орох билээ. Хөрсөнд л шингэж таарна шүү дээ. Тэгээд байнга машин асааж, унтраана. Тэр хэрээрээ агаарын бохирдол нь ч нэмэгдэнэ. Хамгийн гол нь “Да хүрээ” захыг тойроод Баянзүрх дүүргийн 2-3 хорооны иргэд амьдарч байгаа. Нийслэлийн нэг хороо 8-10 мянган хүнтэй гэж тооцвол тэр хавьд 30 орчим мянган хүн амьдарч байна. Эдгээр хүмүүсийн эрүүл мэнд ноцтой хохирно гэсэн үг. Иймээс л хот төлөвлөлт гэдэг зүйлийг хийсэн шиг хийж, гаргах ёстой бол гаргах л ёстой гэдэг байр суурийг иргэд илэрхийлэх болсон.
Тэгэхээр нэгэнт асар их хэмжээний мөнгө зарцуулаад бариад байгуулчихсан энэ ажлыг одоогийн хотын удирдлагууд цааш үргэлжлүүлэн бүрэн ашиглалтад оруулчих юм бол нийслэл хот маань нэг ч гэсэн асуудлаасаа салж чадна. Адаглаад агаар хөрсний бохирдол багасна. Цаашлаад авто захыг дагаж үүсдэг байсан автозамын түгжрэл арилна.
Уг нь хотын дарга С.Батболд сонгогдсоныхоо дараахантай буюу өнгөрсөн онд "Авто худалдааны цогцолборыг цаашид тэр хэвээр нь ажиллуулна. Нийслэл хотод хуучин автомашин зардаг байдлыг бид алхам алхмаар шийдэж, төвлөрсөн газар руугаа шилжүүлнэ” хэмээн байр сууриа илрэхийлж байсан.
Үүний дараа телевизийн нэвтрүүлэгт оролцох үеэрээ “Би Улаанбаатарт автомашин зардаг хуучин захууд байх ёсгүй гэж үздэг. Тийм учраас хотоос гар гэсэн шаардлага тавина. Намайг шийдвэрээ гаргаагүй байхад л эсэргүүцэл ирсээр байна. Энэ нь сонгуулийн үр дүнтэй холбоотой байх. Хотод авто салонууд байрлаж болно. Харин зардаг газрууд нь хотын гадна байх ёстой. Миний зүгээс олон тэрбумаар бүтсэн авто худалдааны төвийг ашиглалтад оруулах нь зүйтэй гэж үзэж байгаа” хэмээн мөн ярьж байсан юм. Тэгэхээр бүхэд бүтэн 20 тэрбум төгрөгөөр боссон “Авто худалдааны цогцолбор” С.Батболд даргын үед бүрэн ашиглалтад орох уу гэдэг хүлээлт үүслээ.
Б.Сансар
olloo.mn
olloo.mn