Эдийн засгийн хямрал нүүрлээд багагүй хугацааг үдлээ. Энэ хооронд иргэдийн аж амьдрал туйлын хүнд болж байгаа тухай өдөр бүр мэдээлэл цацагдсаар байна. Тэгвэл энэ хямралд хамгийн ихээр өртөж байгаа тухайгаа хувиараа худалдаа, наймаа эрхлэгчид өнөөдөр мэдээллээ.
Тэдний хувьд сүүлийн жилүүдэд орлого нь огцом буурсан бөгөөд өдөртөө нэг ширхэг бараа зарж чадахгүй буух тохиолдол цөөнгүй болсон тухайгаа ярьж байна. Улмаар байр, машины зээлтэй хүмүүс дахин зээл авахаас өөр аргагүйд хүрч, хоногийн зээлдэгчдээс өндөр хүүтэй мөнгө зээлдэг байна. Ингээд нэгэнт наймаа муу тул өнөөх зээлээ төлж чадахгүй, хоногийн хүүнд дарлуулж эхэлдэг байна. Өнөөдөр зах худалдааны төвүүдэд лангуу ажиллуулдаг иргэдийн 80 хувь нь ямар нэгэн зээлтэй гэдэг судалгаа гарчээ.
Өдрөөс өдөрт нөхцөл байдал нь улам дордож, амьдрал ахуй нь уруудах болсон худалдаа эрхлэгчид нэгдэн холбоо байгуулахаар ажиллаж байгаа аж. Тэд Монголын өнцөг булан бүрт жижиглэн худалдаа эрхлэгч 200 мянган иргэний эрхийг хамгаалахаар ийнхүү нэгдсэн тухайгаа дуулгалаа. Үйл ажиллагаагаа өнгөрсөн дөрөвдүгээр сараас эхэлсэн бөгөөд энэ хооронд худалдаа эрхлэгчдийн дунд судалгаа хийж үзэхэд 80 гаруй хувь нь ямар нэгэн байдлаар зээлтэй гэсэн дүн гарчээ. Түүнчлэн тэдгээр зээлтэй иргэдийн 40 хувь нь хугацаа хэтэрсэн зээлтэй аж. Тэдний зээлийн хүү маш өндөр бөгөөд банкнаас авсан зээлийн хүү нь ч өндөр байдаг байна.
Иймд энэ асуудлыг төр засгийн зүгээс сайн хуулиар зохицуулж өгөхийг тэд хүсэж байгаа аж. Учир нь Монгол улсын төр засаг 20 гаруй жил улсаас юу ч хүсээгүй өөрөө өөртөө ажлын байр бэлдэж ирсэн эдгээр хүмүүсийг харж үзэж байгаагүй. Иймээс эдийн засгийн хүнд нөхцөлд гал алдаж байгаа эдгээр иргэдийн эрхийг хамгаалахаар хүү багатай урт хугацааны зээл олгож өгөхийг хүсэж байгаагаа хэвлэлийн хурлаар дамжуулан уламжиллаа.
Дашрамд дуулгахад нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй 20 гаруй зах, худалдааны төвөд ажиллаж байгаа иргэдийн 70 хувь нь эмэгтэйчүүд бөгөөд тэдний 30 гаруй хувь нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд байдаг аж.
Тэдний хувьд сүүлийн жилүүдэд орлого нь огцом буурсан бөгөөд өдөртөө нэг ширхэг бараа зарж чадахгүй буух тохиолдол цөөнгүй болсон тухайгаа ярьж байна. Улмаар байр, машины зээлтэй хүмүүс дахин зээл авахаас өөр аргагүйд хүрч, хоногийн зээлдэгчдээс өндөр хүүтэй мөнгө зээлдэг байна. Ингээд нэгэнт наймаа муу тул өнөөх зээлээ төлж чадахгүй, хоногийн хүүнд дарлуулж эхэлдэг байна. Өнөөдөр зах худалдааны төвүүдэд лангуу ажиллуулдаг иргэдийн 80 хувь нь ямар нэгэн зээлтэй гэдэг судалгаа гарчээ.
Өдрөөс өдөрт нөхцөл байдал нь улам дордож, амьдрал ахуй нь уруудах болсон худалдаа эрхлэгчид нэгдэн холбоо байгуулахаар ажиллаж байгаа аж. Тэд Монголын өнцөг булан бүрт жижиглэн худалдаа эрхлэгч 200 мянган иргэний эрхийг хамгаалахаар ийнхүү нэгдсэн тухайгаа дуулгалаа. Үйл ажиллагаагаа өнгөрсөн дөрөвдүгээр сараас эхэлсэн бөгөөд энэ хооронд худалдаа эрхлэгчдийн дунд судалгаа хийж үзэхэд 80 гаруй хувь нь ямар нэгэн байдлаар зээлтэй гэсэн дүн гарчээ. Түүнчлэн тэдгээр зээлтэй иргэдийн 40 хувь нь хугацаа хэтэрсэн зээлтэй аж. Тэдний зээлийн хүү маш өндөр бөгөөд банкнаас авсан зээлийн хүү нь ч өндөр байдаг байна.
Иймд энэ асуудлыг төр засгийн зүгээс сайн хуулиар зохицуулж өгөхийг тэд хүсэж байгаа аж. Учир нь Монгол улсын төр засаг 20 гаруй жил улсаас юу ч хүсээгүй өөрөө өөртөө ажлын байр бэлдэж ирсэн эдгээр хүмүүсийг харж үзэж байгаагүй. Иймээс эдийн засгийн хүнд нөхцөлд гал алдаж байгаа эдгээр иргэдийн эрхийг хамгаалахаар хүү багатай урт хугацааны зээл олгож өгөхийг хүсэж байгаагаа хэвлэлийн хурлаар дамжуулан уламжиллаа.
Дашрамд дуулгахад нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй 20 гаруй зах, худалдааны төвөд ажиллаж байгаа иргэдийн 70 хувь нь эмэгтэйчүүд бөгөөд тэдний 30 гаруй хувь нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд байдаг аж.
Б.Сансар
olloo.mn