“Шинэчлэл”-ийн Засгийн газрын үед Их эзэн Чингисийн нэрийг барьж 1,5 тэрбум ам.долларын зээл авч, өмнөх Засгийн газраас гаргасан Хөгжлийн банкны 580 сая ам.доллар, "Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр"-ийн 3 их наяд төгрөг, Засгийн газрын үнэт цаас арилжаалан 1,4 их наяд төгрөг гээд урьд хожид байгаагүй их хөрөнгийг бүтээн байгуулалт, үнэ тогтворжуулах нэрийдлээр гаргасан.
Ингээд 2012 онд Засгийн газар, Монголбанктай хамтарсан “Гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулах дунд хугацааны хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлэх, харилцан ойлголцлын санамж бичиг”-ийг үзэглэж, үнэ тогтворжуулах зориулалтаар 3 их наяд төгрөг зарцуулахаар болж байв.
Тодруулбал,
1. Шатахууны жижиглэнгийн үнийг тогтворжуулахад 167 тэрбум,
2. Өргөн хэрэглээний импортын бараа, бүтээгдэхүүний үнийг бууруулахад 303 тэрбум,
3. Хүнсний гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулахад 248 тэрбум
4. Барилгын гол нэр төрлийн материалын үнийг тогтворжуулахад 1608 тэрбум
5. Эрчим хүчний үнэ тарифыг тогтворжуулахад 80 тэрбум төгрөгийг тус тус зарцуулахаар болсон.
Уг хөтөлбөр нь эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангахын тулд нийлүүлэлтийн гаралтай инфляцийн дарамтыг багасгах зорилготой хэрэгжиж эхэлсэн.
Тухайн үед Монголбанкны зорьж буй нэг оронтой тоонд инфляцийг барих боломж бүрдэнэ гэж үзсэн хэрэг л дээ. Нэг үгээр инфляцийн түвшинг алхам алхмаар бууруулснаар зээлийн хүүг багасгахад томоохон түлхэц болох тооцоог хийсэн. Гэвч энэ хөтөлбөр үүргээ гүйцэтгэж чадаагүй. Учир нь инфляцийг хоёр дахин бууруулах хөтөлбөр эдийн засгийн хүндрэлээс үүдэн мухардалд орсон.
Харин тоо баримт, үр дүнгээр тааруухан “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хөрөнгийг энэ парламентийн гишүүд сураглах болов.
Тухайлбал УИХ-ын гишүүн Г.Занданшатар саяхны нэгэн ярилцлагадаа “Монголбанкнаас хэрэгжүүлсэн үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийн мөнгө хаачив. Үүнд шүүх, хууль хяналтын байгууллага, тагнуул, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл, цэрэг, цагдаа хамтарч өр барагдуулахаар ажилласан туршлага байдаг. Өр барагдуулж эхэлбэл орлого орно. Тэр мөнгийг хэн хэн авсан бэ. Зээлээр юм уу, яаж авав. Тэднээр төлүүлж байж төсвийн алдагдлыг нөхөх, цалин, тэтгэвр, нийгмийн ачааллыг бууруулахгүйгээр асуудлыг шийдэх боломжтой гэсэн санал дэвшүүлж байгаа” гэлээ.
Мөн УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшин “Төсвийн ард их хэмжээний орлого нуугдаад байна. Нуугдаж байгаа мөнгөнд орлогын боломж байна. Жишээ нь, “Таван толгой” байна. "Чалко"-ийн өр төлж байна гээд өдөр шөнөгүй нүүрс зөөж байгаа ч өр нь багасаагүй байдаг. “Оюутолгой” төсвийн орлогын 6 хувьтай тэнцэх ачаалал үүрч байна. Хөгжлийн банк 1.3 их наядаар идсэн уусан зөрчил байна. Үүний цаана орлого байна. Нийгмийн даатгалын сан байна. С.Эрдэнэ сайд мэдэх байх арилжааны банкуудад хадгалуулж байсан чөлөөт үлдэгдлийг хүү 11,8 байсан нь яагаад сонгуулийн өмнө 9 хувь болсон бэ? “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн 4 их наяд хаана байна вэ” гэлээ.
Ийнхүү МАН-ын үнэмлэхүй олонх парламент ирэх оны төсөв хэлэлцэж байгаа энэ үед өмнөх Засгийн газрын мөнгө хэвлэж хэрэгжүүлсэн гэх “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хөрөнгө хэрхэн зарцуулагдсан талаарх мэдээллийг нэхэж байна. Магадгүй Г.Занданшатар гишүүний хэлсэнчлэн өр барагдуулж, улсын төсөв орлого оруулах нь илүү оновчтой санаачлага байж болох.
Ингээд 2012 онд Засгийн газар, Монголбанктай хамтарсан “Гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулах дунд хугацааны хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлэх, харилцан ойлголцлын санамж бичиг”-ийг үзэглэж, үнэ тогтворжуулах зориулалтаар 3 их наяд төгрөг зарцуулахаар болж байв.
Тодруулбал,
1. Шатахууны жижиглэнгийн үнийг тогтворжуулахад 167 тэрбум,
2. Өргөн хэрэглээний импортын бараа, бүтээгдэхүүний үнийг бууруулахад 303 тэрбум,
3. Хүнсний гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулахад 248 тэрбум
4. Барилгын гол нэр төрлийн материалын үнийг тогтворжуулахад 1608 тэрбум
5. Эрчим хүчний үнэ тарифыг тогтворжуулахад 80 тэрбум төгрөгийг тус тус зарцуулахаар болсон.
Уг хөтөлбөр нь эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангахын тулд нийлүүлэлтийн гаралтай инфляцийн дарамтыг багасгах зорилготой хэрэгжиж эхэлсэн.
Тухайн үед Монголбанкны зорьж буй нэг оронтой тоонд инфляцийг барих боломж бүрдэнэ гэж үзсэн хэрэг л дээ. Нэг үгээр инфляцийн түвшинг алхам алхмаар бууруулснаар зээлийн хүүг багасгахад томоохон түлхэц болох тооцоог хийсэн. Гэвч энэ хөтөлбөр үүргээ гүйцэтгэж чадаагүй. Учир нь инфляцийг хоёр дахин бууруулах хөтөлбөр эдийн засгийн хүндрэлээс үүдэн мухардалд орсон.
Харин тоо баримт, үр дүнгээр тааруухан “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хөрөнгийг энэ парламентийн гишүүд сураглах болов.
Тухайлбал УИХ-ын гишүүн Г.Занданшатар саяхны нэгэн ярилцлагадаа “Монголбанкнаас хэрэгжүүлсэн үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийн мөнгө хаачив. Үүнд шүүх, хууль хяналтын байгууллага, тагнуул, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл, цэрэг, цагдаа хамтарч өр барагдуулахаар ажилласан туршлага байдаг. Өр барагдуулж эхэлбэл орлого орно. Тэр мөнгийг хэн хэн авсан бэ. Зээлээр юм уу, яаж авав. Тэднээр төлүүлж байж төсвийн алдагдлыг нөхөх, цалин, тэтгэвр, нийгмийн ачааллыг бууруулахгүйгээр асуудлыг шийдэх боломжтой гэсэн санал дэвшүүлж байгаа” гэлээ.
Мөн УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшин “Төсвийн ард их хэмжээний орлого нуугдаад байна. Нуугдаж байгаа мөнгөнд орлогын боломж байна. Жишээ нь, “Таван толгой” байна. "Чалко"-ийн өр төлж байна гээд өдөр шөнөгүй нүүрс зөөж байгаа ч өр нь багасаагүй байдаг. “Оюутолгой” төсвийн орлогын 6 хувьтай тэнцэх ачаалал үүрч байна. Хөгжлийн банк 1.3 их наядаар идсэн уусан зөрчил байна. Үүний цаана орлого байна. Нийгмийн даатгалын сан байна. С.Эрдэнэ сайд мэдэх байх арилжааны банкуудад хадгалуулж байсан чөлөөт үлдэгдлийг хүү 11,8 байсан нь яагаад сонгуулийн өмнө 9 хувь болсон бэ? “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн 4 их наяд хаана байна вэ” гэлээ.
Ийнхүү МАН-ын үнэмлэхүй олонх парламент ирэх оны төсөв хэлэлцэж байгаа энэ үед өмнөх Засгийн газрын мөнгө хэвлэж хэрэгжүүлсэн гэх “Үнэ тогтворжуулах” хөтөлбөрийн хөрөнгө хэрхэн зарцуулагдсан талаарх мэдээллийг нэхэж байна. Магадгүй Г.Занданшатар гишүүний хэлсэнчлэн өр барагдуулж, улсын төсөв орлого оруулах нь илүү оновчтой санаачлага байж болох.
П.ГОО
Оллоо.мн
Оллоо.мн