УИХ-ын 2016 сонгуулийн дараа парламент бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ тангарагаа өргөсөн. МАН-ынхны гэнэтийн ялалтад бусад намууд цагаан тугаа өргөн “бууж” өгөв. Ингэснээр ялалт байгуулсан гишүүд тангарагаа өргөж, ирэх дөрвөн жил бүрэн эрхээ баталгаажуулж авлаа.
Гэхдээ энэ сарын дундуур Засгийн газрын худалдаанаар хэлэлцсэн Төрийн өндөр албан тушаалтнууд оффшор бүсэд данс эзэмшихийг хориглох тухай асуудал зарим гишүүдийг эргүүлэн татахтай холбогдох нь ээ.
Тодруулбал, Засгийн газрын хуралдаанаар Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцсэн. Гишүүдээс гаргасан саналуудыг тусган хуулийн төслийг боловсруулж, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг Хуульзүй, дотоод хэргийн сайдад даалгаад байгаа.
Ингэснээр төрийн өндөр албан тушаалтнууд, төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын удирдлагууд болон тэдний гэр бүлийн гишүүд, оффшор бүсэд данс эзэмших, мөн тус бүсэд байрлах аж ахуй нэгж байгууллагын хувьцаа эзэмшихийг хориглохоор тусгахаар болов. “Мэргэжил”-ийн Засгийн газрын зүгээс дээрх хуулийн зарим заалтыг нь өөрчилж, хамрагдах хүрээг нь тодорхой болгохоор зориг шулуудав.
Оффшор бүс гэдэг бол татвараас чөлөөлдөг, татварын хөнгөлөлт үзүүлдэг, нууц нэрээр санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг орон зай юм. Герман, Англи, Америк, ОХУ, Унгар, Польш зэрэг улсад оффшор бүсэд төрийн өндөр албан тушаалтнууд, тэдний гэр бүлийн гишүүд данс нээх, мөнгө байршуулахыг хуулиараа хориглодог аж.
УИХ-ын сонгуулийн өмнө манай улсын нэр нөлөө бүхий 49 иргэн оффшор бүсэд данстай тухай мэдээлэл ил болсон. Тодруулбал, эдгээр хүмүүсийн хувь эзэмшиж буй 61 компани оффшор бүсэд бүртгэлтэй байсан юм.
Тэдний нэг нь УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан. Түүний хувьд “Дорнын говь” хэмээх мах боловсруулах компаниас “Болд Төмөр Ерөө гол” гэх групп хүртэл бизнесээ өргөжүүлж чадсан нэгэн.
УИХ-ын 2016 оны сонгуулийн өмнө АН-аас “Оффшор бүсэд данстай хүмүүсээ нэр дэвшүүлэхгүй” хэмээн том дуугарч байхад МАН-ынхан “Амандаа ус балгасан” юм шиг дуугүй байсан. Ингэснээр Б.Дэлгэрсайхан гэх оффшор данс эзэмшигч эрхэм нэр дэвших эрхээ олж авав. Түүнийг олон нийт түүнийг усны гүнж Укагийн экс нөхөр гэдгээр нь илүүтэй мэдэх юм билээ.
Мөн өнгөрсөн оноос гэнэт л МАН-ын томоохон арга хэмжээнүүдэд үзэгдэх болсон. Бас болоогүй өнгөрсөн онд бизнесийн салбарын оны онцлох хүн шагнал хүртсэн гэж байгаа.
Эрхэм гишүүний хувьд 1987-1989 онд Дорноговь аймгийн Цагдаагийн хэлтэст мөрдөн байцаагч, 1989 - 1992 онд ахлах мөрдөн байцаагч, мөрдөн байцаах газрын тасгийн даргаар ажилласан арвин түүхтэй. Магадгүй хэдэн жилийн өмнө “аавын хаалга” татахдаа уснаас “хуурай” гарч ирсэн нь түүний мөрдөн байцаагчийн туршлага ч нөлөөлсөн байж болох.
Б.Дэлгэрсайхан гишүүний хувьд хур хөрөнгөтэй, “туршлагатай” бизнес эрхлэгч гэдгийг нотлох зүйл бол оффшор бүсэд данстай гэх мэдээлэл байв. Тэрбээр 2005 оны 9 сард оффшор данс нээлгэсэн байдаг байна. Үүнээс гадна "Eiffel View Universal Holdings" гэх нэрээр бүртгэлтэй Борхүүгийн Дэлгэрсайхан гэх Монгол Улсын иргэн бүртгүүлжээ. Тэрээр 2005, 2008 онд оффшор данс нээлгэж бүртгүүлсэн байдаг тухай хар дээр цагаанаар бичжээ. Товчхондоо Б.Дэлгэрсайхан гишүүн бол татвараас чөлөөлдөг, татварын хөнгөлөлт үзүүлдэг, нууц нэрээр санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг орон зайд бүртгэлтэй нэгэн.
Тэгвэл Төрийн өндөр албан тушаалтнууд оффшор бүсэд данс эзэмшихийг хориглох хууль хэрэгжиж эхэлбэл Б.Дэлгэрсайхан гишүүн яах вэ? Дансаа хаалгах уу болов уу, эсвэл УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээсээ татгалзах болов уу. Эрхэм гишүүн ямар сонголт хийхийг цаг хугацаа харуулах биз ээ.
Гэхдээ энэ сарын дундуур Засгийн газрын худалдаанаар хэлэлцсэн Төрийн өндөр албан тушаалтнууд оффшор бүсэд данс эзэмшихийг хориглох тухай асуудал зарим гишүүдийг эргүүлэн татахтай холбогдох нь ээ.
Тодруулбал, Засгийн газрын хуралдаанаар Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцсэн. Гишүүдээс гаргасан саналуудыг тусган хуулийн төслийг боловсруулж, Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг Хуульзүй, дотоод хэргийн сайдад даалгаад байгаа.
Ингэснээр төрийн өндөр албан тушаалтнууд, төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын удирдлагууд болон тэдний гэр бүлийн гишүүд, оффшор бүсэд данс эзэмших, мөн тус бүсэд байрлах аж ахуй нэгж байгууллагын хувьцаа эзэмшихийг хориглохоор тусгахаар болов. “Мэргэжил”-ийн Засгийн газрын зүгээс дээрх хуулийн зарим заалтыг нь өөрчилж, хамрагдах хүрээг нь тодорхой болгохоор зориг шулуудав.
Оффшор бүс гэдэг бол татвараас чөлөөлдөг, татварын хөнгөлөлт үзүүлдэг, нууц нэрээр санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг орон зай юм. Герман, Англи, Америк, ОХУ, Унгар, Польш зэрэг улсад оффшор бүсэд төрийн өндөр албан тушаалтнууд, тэдний гэр бүлийн гишүүд данс нээх, мөнгө байршуулахыг хуулиараа хориглодог аж.
УИХ-ын сонгуулийн өмнө манай улсын нэр нөлөө бүхий 49 иргэн оффшор бүсэд данстай тухай мэдээлэл ил болсон. Тодруулбал, эдгээр хүмүүсийн хувь эзэмшиж буй 61 компани оффшор бүсэд бүртгэлтэй байсан юм.
Тэдний нэг нь УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан. Түүний хувьд “Дорнын говь” хэмээх мах боловсруулах компаниас “Болд Төмөр Ерөө гол” гэх групп хүртэл бизнесээ өргөжүүлж чадсан нэгэн.
УИХ-ын 2016 оны сонгуулийн өмнө АН-аас “Оффшор бүсэд данстай хүмүүсээ нэр дэвшүүлэхгүй” хэмээн том дуугарч байхад МАН-ынхан “Амандаа ус балгасан” юм шиг дуугүй байсан. Ингэснээр Б.Дэлгэрсайхан гэх оффшор данс эзэмшигч эрхэм нэр дэвших эрхээ олж авав. Түүнийг олон нийт түүнийг усны гүнж Укагийн экс нөхөр гэдгээр нь илүүтэй мэдэх юм билээ.
Мөн өнгөрсөн оноос гэнэт л МАН-ын томоохон арга хэмжээнүүдэд үзэгдэх болсон. Бас болоогүй өнгөрсөн онд бизнесийн салбарын оны онцлох хүн шагнал хүртсэн гэж байгаа.
Эрхэм гишүүний хувьд 1987-1989 онд Дорноговь аймгийн Цагдаагийн хэлтэст мөрдөн байцаагч, 1989 - 1992 онд ахлах мөрдөн байцаагч, мөрдөн байцаах газрын тасгийн даргаар ажилласан арвин түүхтэй. Магадгүй хэдэн жилийн өмнө “аавын хаалга” татахдаа уснаас “хуурай” гарч ирсэн нь түүний мөрдөн байцаагчийн туршлага ч нөлөөлсөн байж болох.
Б.Дэлгэрсайхан гишүүний хувьд хур хөрөнгөтэй, “туршлагатай” бизнес эрхлэгч гэдгийг нотлох зүйл бол оффшор бүсэд данстай гэх мэдээлэл байв. Тэрбээр 2005 оны 9 сард оффшор данс нээлгэсэн байдаг байна. Үүнээс гадна "Eiffel View Universal Holdings" гэх нэрээр бүртгэлтэй Борхүүгийн Дэлгэрсайхан гэх Монгол Улсын иргэн бүртгүүлжээ. Тэрээр 2005, 2008 онд оффшор данс нээлгэж бүртгүүлсэн байдаг тухай хар дээр цагаанаар бичжээ. Товчхондоо Б.Дэлгэрсайхан гишүүн бол татвараас чөлөөлдөг, татварын хөнгөлөлт үзүүлдэг, нууц нэрээр санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг орон зайд бүртгэлтэй нэгэн.
Тэгвэл Төрийн өндөр албан тушаалтнууд оффшор бүсэд данс эзэмшихийг хориглох хууль хэрэгжиж эхэлбэл Б.Дэлгэрсайхан гишүүн яах вэ? Дансаа хаалгах уу болов уу, эсвэл УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээсээ татгалзах болов уу. Эрхэм гишүүн ямар сонголт хийхийг цаг хугацаа харуулах биз ээ.
П.ГОО
Оллоо.мн
Оллоо.мн