Эрүүл мэндийн салбар эзгүйрээд хагас сар гаруй болж байна. Тодруулбал Эрүүл мэнд спортын сайдаар ажиллаж байсан Г.Шийлэгдамбад АТГ-аас эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 268-д зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа юм. Түүнийг өнгөрсөн долоо хоногт яллагдагчаар татаж, дахин хоёр сар хорих шийдвэрийг шүүгч гаргаад байгаа. Хэдийгээр Г.Шийлэгдамбын биеийн байдал муу байгаа хэдий ч түүнийг батлан даалтад гаргахыг шүүгчид зөвшөөрөөгүй юм. Харин нөгөө талд ЭМСЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Ганчимэгийг мөн цагдан хориод байгаа юм.
Тэгвэл салбар яамны удирдлагууд байхгүй энэ хооронд улсын их хурлаар Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний тухай болон бусад холбогдох хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ. Энэ нь иргэд олон нийтийн дунд багагүй шүүмжлэл дагуулаад авлаа. Улс эх орны чухал салбар болсон эрүүл мэндийн асуудлыг салбар яам нь удирдлагагүй байгаа энэ үед хэлэлцэж байгаа нь маш буруу зүйл гэдгийг чуулганы танхимд сөрөг хүчнийхэн хэлж, ихээхэн эсэргүүцсэн. Гэвч эрх баригчид уг хуулийн төслийг хэлэлцдэгээрээ хэлэлцлээ.
Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тухай болон бусад холбогдох хуулиудыг хэлэлцэж эхлэх мөчид УИХ-ын гишүүн З.Баянсэлэнгэ “Эрүүл мэндийн сайд байхгүй нь хамаагүй, түүнийг гадаад явсан гэж бодоод хуулийн төслийг хэлэлцэе” гэж санал гаргасанд Ч.Хүрэлбаатар гишүүн ихэд бухимдав. Тэрбээр “Баянсэлэнгээ тийм юм байдгүйм. Битгий тэгж өөрсдийгөө хуур. Энэ чинь нь Монгол Улсын төр за” гэлээ.
Ямартай ч дээрх хуулийн төслийг хэлэлцээд анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороонд шилжүүллээ.
Монгол Улсад өнөөгийн байдлаар улсын 400 гаруй, хувийн хэвшлийн 1500 орчим эмнэлэг хүн амд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг хүргэж байгаа бөгөөд манай улс эмнэлгийн тоо, орны хувьд дэлхийд өндөр нягтаршилтай орнуудын тоонд багтдаг. Өнөөгийн үйлчилж байгаа эрх зүйн хүрээнд төрийн эрүүл мэндийн байгууллагын удирдлагын бие даасан байдал хязгаарлагдмал, хэт төвлөрсөн загвар хэвээр хадгалагдсаар байна. Ялангуяа удирдлагын түвшинд санхүүгийн болон хүний нөөцийн менежмент хийх боломж муу байгаа нь байгууллагыг хөгжүүлэх, тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад сөргөөр нөлөөлөхийн зэрэгцээ удирдах ажилтнуудыг хариуцлагаас зайлсхийх байдлыг үүсгэж байна. Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 2011 онд батлагдсан шинэчилсэн найруулгаар төв эмнэлэг, төрөлжсөн мэргэжлийн төвүүд удирдах зөвлөлтэй байхаар заасан хэдий ч өнөөдрийн байдлаар хэрэгжихгүй байна. Иймд дээрх тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох зохицуулалтын асуудлыг энэхүү хуулийн төсөлд тодорхой зааж оруулсан байна. Энэ мэтчилэн дээрх хуулинд ард иргэдийн бухимдлыг багагүй төрүүлдэг эмнэлгийн тумламж үйлчилгээг сайжруулах чухал заалтууд оржээ. Гэвч шинээр гарсан хуулийг хэрэгжүүлэхэд гол үүрэг гүйцэтгэх салбар яамны удирдлагууд байхгүй байгаа үед хэлэлцэн, шийдвэр гаргаж байгаа нь Монголын төр ямар чадамжгүй болсныг харуулахаас гадна хэнэггүй, хариуцлагагүй байдал нь хэтэрснийг харуулах шг боллоо.
2012 оны сонгуулийн үр дүнд улс орны чухал салбарыг удирдах эрхийг МАХН-нд хувиарлаж өгснөөс хойш энэ салбар элгээрээ мөлхсөн гэдгийголон хүн хэлэх болсон. Тус намаас томилогдсон Н.Удвал, Г.Шийлэгдамба нар хэл ам таталж эцэстээ эрүүгийн гэмт хэрэгт сэжиглэгдэн цагдан хоригдоод байна. Харин одоо тус намаас хэн ЭМС-ын яамыг удирдах эсэх нь одоо хэр нь тодорхойгүй байгаа. Мэдээж хэрэг одоо тус намд яам удирдаад явах чадвартай боловсон хүчин байхгүй болсон. Дараагийн сайдаар томилогдох хүмүүсийн нэр / О.Баасанхүү, Н.Удвал, Жамбалжав, Ц.Шаравдорж/ эдгээр өдрүүдэд дуулдаж байгаа ч тэдний хэн нь ч ЭМС-ын яамыг удирдах хэмжээний биш гэдгийг өөрсдөө болоод намын удирдлагаас авахуулаад ард түмэн ч мэдэж байгаа тул дараагийн сайдыг томилохгүй удаж байгаа нь энэ салбар эзгүйрхэд хүрч байна.
Иймд олон нийтийн зүгээс улс орны чухал энэ салбараа улс төржүүлэхгүйгээр аль боловсон хүчний чадамжтай намаасаа дараагийн сайдаа томилж эрүүл мэндийн салбарын тогтвортой үйл ажиллагааг хангахыг шаардаж эхлээд байна. Эрх баригчид энэ асуудалд анхаарал хандуулж даруй ЭМС-ын сайдыг томилох нь зүйтэй болов уу.
Тэгвэл салбар яамны удирдлагууд байхгүй энэ хооронд улсын их хурлаар Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний тухай болон бусад холбогдох хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ. Энэ нь иргэд олон нийтийн дунд багагүй шүүмжлэл дагуулаад авлаа. Улс эх орны чухал салбар болсон эрүүл мэндийн асуудлыг салбар яам нь удирдлагагүй байгаа энэ үед хэлэлцэж байгаа нь маш буруу зүйл гэдгийг чуулганы танхимд сөрөг хүчнийхэн хэлж, ихээхэн эсэргүүцсэн. Гэвч эрх баригчид уг хуулийн төслийг хэлэлцдэгээрээ хэлэлцлээ.
Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тухай болон бусад холбогдох хуулиудыг хэлэлцэж эхлэх мөчид УИХ-ын гишүүн З.Баянсэлэнгэ “Эрүүл мэндийн сайд байхгүй нь хамаагүй, түүнийг гадаад явсан гэж бодоод хуулийн төслийг хэлэлцэе” гэж санал гаргасанд Ч.Хүрэлбаатар гишүүн ихэд бухимдав. Тэрбээр “Баянсэлэнгээ тийм юм байдгүйм. Битгий тэгж өөрсдийгөө хуур. Энэ чинь нь Монгол Улсын төр за” гэлээ.
Ямартай ч дээрх хуулийн төслийг хэлэлцээд анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороонд шилжүүллээ.
Монгол Улсад өнөөгийн байдлаар улсын 400 гаруй, хувийн хэвшлийн 1500 орчим эмнэлэг хүн амд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг хүргэж байгаа бөгөөд манай улс эмнэлгийн тоо, орны хувьд дэлхийд өндөр нягтаршилтай орнуудын тоонд багтдаг. Өнөөгийн үйлчилж байгаа эрх зүйн хүрээнд төрийн эрүүл мэндийн байгууллагын удирдлагын бие даасан байдал хязгаарлагдмал, хэт төвлөрсөн загвар хэвээр хадгалагдсаар байна. Ялангуяа удирдлагын түвшинд санхүүгийн болон хүний нөөцийн менежмент хийх боломж муу байгаа нь байгууллагыг хөгжүүлэх, тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад сөргөөр нөлөөлөхийн зэрэгцээ удирдах ажилтнуудыг хариуцлагаас зайлсхийх байдлыг үүсгэж байна. Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 2011 онд батлагдсан шинэчилсэн найруулгаар төв эмнэлэг, төрөлжсөн мэргэжлийн төвүүд удирдах зөвлөлтэй байхаар заасан хэдий ч өнөөдрийн байдлаар хэрэгжихгүй байна. Иймд дээрх тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх, үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох зохицуулалтын асуудлыг энэхүү хуулийн төсөлд тодорхой зааж оруулсан байна. Энэ мэтчилэн дээрх хуулинд ард иргэдийн бухимдлыг багагүй төрүүлдэг эмнэлгийн тумламж үйлчилгээг сайжруулах чухал заалтууд оржээ. Гэвч шинээр гарсан хуулийг хэрэгжүүлэхэд гол үүрэг гүйцэтгэх салбар яамны удирдлагууд байхгүй байгаа үед хэлэлцэн, шийдвэр гаргаж байгаа нь Монголын төр ямар чадамжгүй болсныг харуулахаас гадна хэнэггүй, хариуцлагагүй байдал нь хэтэрснийг харуулах шг боллоо.
2012 оны сонгуулийн үр дүнд улс орны чухал салбарыг удирдах эрхийг МАХН-нд хувиарлаж өгснөөс хойш энэ салбар элгээрээ мөлхсөн гэдгийголон хүн хэлэх болсон. Тус намаас томилогдсон Н.Удвал, Г.Шийлэгдамба нар хэл ам таталж эцэстээ эрүүгийн гэмт хэрэгт сэжиглэгдэн цагдан хоригдоод байна. Харин одоо тус намаас хэн ЭМС-ын яамыг удирдах эсэх нь одоо хэр нь тодорхойгүй байгаа. Мэдээж хэрэг одоо тус намд яам удирдаад явах чадвартай боловсон хүчин байхгүй болсон. Дараагийн сайдаар томилогдох хүмүүсийн нэр / О.Баасанхүү, Н.Удвал, Жамбалжав, Ц.Шаравдорж/ эдгээр өдрүүдэд дуулдаж байгаа ч тэдний хэн нь ч ЭМС-ын яамыг удирдах хэмжээний биш гэдгийг өөрсдөө болоод намын удирдлагаас авахуулаад ард түмэн ч мэдэж байгаа тул дараагийн сайдыг томилохгүй удаж байгаа нь энэ салбар эзгүйрхэд хүрч байна.
Иймд олон нийтийн зүгээс улс орны чухал энэ салбараа улс төржүүлэхгүйгээр аль боловсон хүчний чадамжтай намаасаа дараагийн сайдаа томилж эрүүл мэндийн салбарын тогтвортой үйл ажиллагааг хангахыг шаардаж эхлээд байна. Эрх баригчид энэ асуудалд анхаарал хандуулж даруй ЭМС-ын сайдыг томилох нь зүйтэй болов уу.
Б.Сансартуяа
Olloo.mn
Olloo.mn