Их Британ, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсын Ерөнхий сайд Дэвид Камерун метронд сонин уншсан шигээ зогсож явахад суудал дүүрэн зорчигчид ажиг ч үгүй унтах нь унтаж, ном сонин гарчиглаад явж байгаа зураг твиттерээр цацагдаж хэсэгхэн хугацаанд шуугиулаад өнгөрсөн билээ. Дэлхийд эдийн засгийн хүчин чадлаар зургаадугаарт эрэмбэлэгддэг, төрт ёсны хэдэн зууны түүхтэй, Үндсэн хуульт хаант засаглалтай энэ орны Ерөнхий сайд уг нь дээд зэргийн тусгай хангамж эдлэн ажилдаа чанд хамгаалалттай нисдэг тэргээр нисээд буух 100 хувийн боломж, эдийн засгийн чадавхтай.
Гэтэл цөмийн товчлууртай цүнхний эзэн, их наймын нэгний Ерөнхий сайд ажил, гэр хоёрынхоо хооронд нийтийн тээврийн метрогоор зорчиж яваа энэ үйлдлийг манай томчууд ойлгох гээд ч ухаан нь хүрэлгүй өнөөдрийг хүрч байна.
Ард түмнээсээ шивээлэн тасарч, Их тэнгэрийн аманд тарвалзаж амьдардаг Монгол төрийн гурван өндөрлөг нийтийн тээврээр зорчих гэж өөрсдөө зориг гаргаад ч хамгаалалтын албаныхан нь халгаахгүй нь тодорхой. Яагаад гэвэл “Төрийн хар хайрцагны бодлого, төрт ёсны 800 гаруй жилийн түүхэнд харш” учир болохгүй хэмээж сонсохыг ч хүсэхгүй. Тийм ч учир Их тэнгэрийн амнаас заларч ирдэг Төрийн гурван өндөрлөгийн автомашины цуваа тэртэй тэргүй бөглөрч, таглараад нам зогсохын өмнөхөн байгаа Улаанбаатарын хөдөлгөөнийг тас зогсоож байгаад л ордондоо морилон ирцгээдэг. Уг нь одоогийн төр засгийн удирдлагууд 1990 оны ардчилсан хувьсгалыг удирдаж явахдаа “Тусгай хангамжыг халъя,Сайд нарын зөвлөлийн гишүүд амьдралаас тасарч, ард түмнийхээ нуруун дээр зайдагнаж байна” хэмээн хоолойгоо цахирттал хашхирч уриа лоозон барин ард түмнийг араасаа дагуулсаар төр засгийн толгойд гарч ирцгээснийг мартсан хүн байхгүй. Харин өнөөдөр эрхэм ардчилагчид, эрх мэдэлтнүүдийн тансаглал, тусгай хангамж хэрээс хэтэрч, ард түмнээсээ улам л тасарч байна.
Өмнөх гурван Ерөнхийлөгчид бүгдэд нь газар олгон байшин барьж өгсөн. Анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат Хуримын ордны хажууд улсаас барьж өгсөн байшингаа газартай нь “Эм Си Эс”-ийн Ж.Оджаргалд зарчихсан. Тэр үйлдлээ зөвтгөж “Хувийнхаа хөрөнгийг зарна уу, үрнэ үү та нарт падлийгүй” хэмээн зандарсан удаатай. Удаах Ерөнхийлөгч Н.Багабандид Их тэнгэрийн аманд байшин барьж өгсөн дуулдсан.
Тэгвэл гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт УИХ-ын дарга асан Д.Дэмбэрэлийн 2009 оны долдугаар сарын 17-ны өдрийн 61 тоот тогтоолоор
1.Улсын төсвийн зардлаар 100 хавтгай дөрвөлжин метр ашигтай талбай бүхий өвлийн орон сууц барьж ашиглалтад оруулан Намбарын Энхбаярын өмчлөлд шилжүүлэн өгөх,
2. Бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсон өдрөөс эхлэн шадар туслах, үйлчлэгч, тогооч, жолооч тус бүр нэгийг дөрвөн жилийн хугацаанд ажиллуулж, зардлыг улсын төсвөөс цалинжуулах,
3. Бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсон өдрөөс эхлэн түүний амьдрах орон сууцыг барьж ашиглалтад оруулах хүртэлх хугацаанд 100 хавтгай дөрвөлжин метр ашигтай талбай бүхий орон сууцаар хангаж, цахилгаан, дулаан, усны зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлэх хэмээж ёсчлон гүйцэлдүүлсэн.
Ерөнхийлөгчдөөс гадна УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд нарын тусгай хангамж, улсын төсвөөс зарцуулж байгаа бусад зардал жил ирэх тусам өссөөр л байна.
Төв Азийн харьцангуй тайван, буддын шашны үнэнч сүсэгтнүүд амьдардаг Монголд төрийн өндөржүүлсэн тусгай хамгаалалт, эрх ямбыг огцом багасгах, улмаар халах цаг болжээ. Өнөөдөр төрийн гурван өндөрлөг тус тусдаа 10-аад бие хамгаалагч, жолооч, эмч, тогоочтой байх зайлшгүй шаардлага, хэрэгцээ байхгүй. Төрийн данхайсан бүтцийг багасгаж, тансагласан үргүй зардлыг үнэхээр хасаж, таная л гэж байгаа бол Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд гурав хамгийн эхэнд бусдад үлгэр дууриалал үзүүлэн бие хамгаалагч, бараа бологчдынхоо тоог огцом цөөрүүлж, татварын мөнгөөр тансаглаж яваа бүх шатны хурган дарга нарыг манлайлан дагуулах учиртай.
Нэг хүнд ногдох ДНБ нь 3000 ам.доллар хүрэхгүй ч толгойтой бүхэн нь дөрвөн сая төгрөгийн өртэй, ядуухан эдийн засагтай ч сайд, дарга нарынх нь үрэлгэн, харалган тансаглал, тусгай хангамж хэрээс хэтэрсэн Монголын дарга нар ажилдаа ирэх гэж Ланд-200, Лексус-570 зэрэг том том жийпний цуваа үүсгэн тансаглаж байхад дэлхийн хамгийн том хотын нэг Нью-Йоркийн дарга, 72 настай тэрбумтан М.Блүмберг ажил, гэр хоёрынхоо хооронд дугуй унаад болоод л байгаа.
Ерөнхий сайд хориодхон хоногийн өмнө Хөтөлийн цементийн үйлдвэрийн өргөтгөлийн нээлтэд оролцсон. Тэгэхэд түүнийг дагалдан 30 гаруй том жийп цувж сүр бадруулан давхилдаж байсан. Ямар хэрэгтэй, юу амжуулж яваа гэж татварын мөнгө шатаан ийнхүү хөөрцөглөнө вэ.
Ерөнхийлөгч, УИХ-ын Тамгын газар, Ерөнхий сайдын ажлын албадын орон тоо, гүйцэтгэх ажлын хүрээнд ч тодруулга хийж ажил үүргийн хуваарилалтыг нь зохицуулж бүтэц орон тоог нь эргэн харахад буруудах зүйлгүй. Төсвийн мөнгөөр цалинжин хийх ажилгүй шахам гиюүрч суудаг орон тоо, хүн хүчийг нь зайлшгүй хэрэгцээтэй газарт шилжүүлэн байрлуулахад болохгүй гэх газаргүй.
Ухаалаг төрийг цогцлоох эхний зоримог алхам болгож үр ашиггүй харалган зардлыг хэмнэх, ямар ч шаардлагагүй тусгай хангамж, хамгаалалтыг бууруулах, үгүй хийх эрс шинэчлэлтийг Төрийн гурван өндөрлөгүүд түүчээлэх цаг болсон санагдана.
Гэтэл цөмийн товчлууртай цүнхний эзэн, их наймын нэгний Ерөнхий сайд ажил, гэр хоёрынхоо хооронд нийтийн тээврийн метрогоор зорчиж яваа энэ үйлдлийг манай томчууд ойлгох гээд ч ухаан нь хүрэлгүй өнөөдрийг хүрч байна.
Ард түмнээсээ шивээлэн тасарч, Их тэнгэрийн аманд тарвалзаж амьдардаг Монгол төрийн гурван өндөрлөг нийтийн тээврээр зорчих гэж өөрсдөө зориг гаргаад ч хамгаалалтын албаныхан нь халгаахгүй нь тодорхой. Яагаад гэвэл “Төрийн хар хайрцагны бодлого, төрт ёсны 800 гаруй жилийн түүхэнд харш” учир болохгүй хэмээж сонсохыг ч хүсэхгүй. Тийм ч учир Их тэнгэрийн амнаас заларч ирдэг Төрийн гурван өндөрлөгийн автомашины цуваа тэртэй тэргүй бөглөрч, таглараад нам зогсохын өмнөхөн байгаа Улаанбаатарын хөдөлгөөнийг тас зогсоож байгаад л ордондоо морилон ирцгээдэг. Уг нь одоогийн төр засгийн удирдлагууд 1990 оны ардчилсан хувьсгалыг удирдаж явахдаа “Тусгай хангамжыг халъя,Сайд нарын зөвлөлийн гишүүд амьдралаас тасарч, ард түмнийхээ нуруун дээр зайдагнаж байна” хэмээн хоолойгоо цахирттал хашхирч уриа лоозон барин ард түмнийг араасаа дагуулсаар төр засгийн толгойд гарч ирцгээснийг мартсан хүн байхгүй. Харин өнөөдөр эрхэм ардчилагчид, эрх мэдэлтнүүдийн тансаглал, тусгай хангамж хэрээс хэтэрч, ард түмнээсээ улам л тасарч байна.
Өмнөх гурван Ерөнхийлөгчид бүгдэд нь газар олгон байшин барьж өгсөн. Анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат Хуримын ордны хажууд улсаас барьж өгсөн байшингаа газартай нь “Эм Си Эс”-ийн Ж.Оджаргалд зарчихсан. Тэр үйлдлээ зөвтгөж “Хувийнхаа хөрөнгийг зарна уу, үрнэ үү та нарт падлийгүй” хэмээн зандарсан удаатай. Удаах Ерөнхийлөгч Н.Багабандид Их тэнгэрийн аманд байшин барьж өгсөн дуулдсан.
Тэгвэл гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт УИХ-ын дарга асан Д.Дэмбэрэлийн 2009 оны долдугаар сарын 17-ны өдрийн 61 тоот тогтоолоор
1.Улсын төсвийн зардлаар 100 хавтгай дөрвөлжин метр ашигтай талбай бүхий өвлийн орон сууц барьж ашиглалтад оруулан Намбарын Энхбаярын өмчлөлд шилжүүлэн өгөх,
2. Бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсон өдрөөс эхлэн шадар туслах, үйлчлэгч, тогооч, жолооч тус бүр нэгийг дөрвөн жилийн хугацаанд ажиллуулж, зардлыг улсын төсвөөс цалинжуулах,
3. Бүрэн эрхийн хугацаа дуусгавар болсон өдрөөс эхлэн түүний амьдрах орон сууцыг барьж ашиглалтад оруулах хүртэлх хугацаанд 100 хавтгай дөрвөлжин метр ашигтай талбай бүхий орон сууцаар хангаж, цахилгаан, дулаан, усны зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлэх хэмээж ёсчлон гүйцэлдүүлсэн.
Ерөнхийлөгчдөөс гадна УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд нарын тусгай хангамж, улсын төсвөөс зарцуулж байгаа бусад зардал жил ирэх тусам өссөөр л байна.
Төв Азийн харьцангуй тайван, буддын шашны үнэнч сүсэгтнүүд амьдардаг Монголд төрийн өндөржүүлсэн тусгай хамгаалалт, эрх ямбыг огцом багасгах, улмаар халах цаг болжээ. Өнөөдөр төрийн гурван өндөрлөг тус тусдаа 10-аад бие хамгаалагч, жолооч, эмч, тогоочтой байх зайлшгүй шаардлага, хэрэгцээ байхгүй. Төрийн данхайсан бүтцийг багасгаж, тансагласан үргүй зардлыг үнэхээр хасаж, таная л гэж байгаа бол Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд гурав хамгийн эхэнд бусдад үлгэр дууриалал үзүүлэн бие хамгаалагч, бараа бологчдынхоо тоог огцом цөөрүүлж, татварын мөнгөөр тансаглаж яваа бүх шатны хурган дарга нарыг манлайлан дагуулах учиртай.
Нэг хүнд ногдох ДНБ нь 3000 ам.доллар хүрэхгүй ч толгойтой бүхэн нь дөрвөн сая төгрөгийн өртэй, ядуухан эдийн засагтай ч сайд, дарга нарынх нь үрэлгэн, харалган тансаглал, тусгай хангамж хэрээс хэтэрсэн Монголын дарга нар ажилдаа ирэх гэж Ланд-200, Лексус-570 зэрэг том том жийпний цуваа үүсгэн тансаглаж байхад дэлхийн хамгийн том хотын нэг Нью-Йоркийн дарга, 72 настай тэрбумтан М.Блүмберг ажил, гэр хоёрынхоо хооронд дугуй унаад болоод л байгаа.
Ерөнхий сайд хориодхон хоногийн өмнө Хөтөлийн цементийн үйлдвэрийн өргөтгөлийн нээлтэд оролцсон. Тэгэхэд түүнийг дагалдан 30 гаруй том жийп цувж сүр бадруулан давхилдаж байсан. Ямар хэрэгтэй, юу амжуулж яваа гэж татварын мөнгө шатаан ийнхүү хөөрцөглөнө вэ.
Ерөнхийлөгч, УИХ-ын Тамгын газар, Ерөнхий сайдын ажлын албадын орон тоо, гүйцэтгэх ажлын хүрээнд ч тодруулга хийж ажил үүргийн хуваарилалтыг нь зохицуулж бүтэц орон тоог нь эргэн харахад буруудах зүйлгүй. Төсвийн мөнгөөр цалинжин хийх ажилгүй шахам гиюүрч суудаг орон тоо, хүн хүчийг нь зайлшгүй хэрэгцээтэй газарт шилжүүлэн байрлуулахад болохгүй гэх газаргүй.
Ухаалаг төрийг цогцлоох эхний зоримог алхам болгож үр ашиггүй харалган зардлыг хэмнэх, ямар ч шаардлагагүй тусгай хангамж, хамгаалалтыг бууруулах, үгүй хийх эрс шинэчлэлтийг Төрийн гурван өндөрлөгүүд түүчээлэх цаг болсон санагдана.
Өглөөний сонин
Д.Түвшин
Д.Түвшин