УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хорооноос зохион байгуулан төрийн албан хаагчдыг хууль бусаар үндэслэлгүйгээр халж буй асуудлаар нээлттэй сонсгол зохион байгуулахаар болсон.
Гэвч уг сонсголыг 2015 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яам, Хөдөлмөрийн яам, Эрүүл мэндийн яамнаас халагдсан гэх цөөн тооны албан хаагчдын хүрээгээр хязгаарлаж, гагцхүү улс төрийн намын харьяаллаар яамдыг сонгож, алагчилсан байдлаар асуудалд хандаж байна хэмээн Төрийн алба хаагчдын холбооноос мэдээлэл хийлээ.
Тэд мэдээллийн үеэр манай улс 2011 онд 148.781 төрийн албан хаагчтай байсан бол 2014 онд 183601 болж, сүүлийн 3 жилд 30 орчим мянган албан хаагчаар төрийн алба нэмэгдсэн гэдгийг дуулгаад төрийн албаны энэ тогтворгүй байдал үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалд заасан "Монгол төрийн залгамж чанар, төрийн удирдлагыг бэхжүүлэх" тухай дотоод аюулгүй байдлын үндэс сулрахад хүргэж болзошгүй хэмжээнд хүрээд байна гэсэн юм.
2008 оны УИХ-ын сонгуулийн дараа 7-8 мянган төрийн албан хаагч шилжилт хөдөлгөөнд орж байсан бол 2012 онд энэ тоо 15 мянга, 2013 онд 18 мянга, 2014 онд 21 мянга болж эрс нэмэгджээ. Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн гурван жилд давхардсан тоогоор 45 мянган төрийн албан хаагчийг "бужигнуулсан” нь ямар хэмжээнд Монголын төр тогтворгүй болсны шууд илэрхийлэл хэмээн тус холбооныхон үзэж байгаа аж.
Мөн 2012-2014 онд 18 мянган албан хаагч "өөрийн хүсэлтээр”, 16 мянган албан хаагч "өөр ажилд шижсэн" гэх шалтгаанаар төрийн албанаас гарсан атал эсрэгээрээ 30 орчим мянган хүнээр төрийн албан хаагчийн нийт тоо өссөн байгаа нь хир хэмжээнд хөдөлгөөн орж, данхайсныг харуулж байна гэлээ.
Ийнхүү төрийн мэргэшсэн албыг бужигнуулахад гол нөлөөлсөн зүйл нь НАлтанхуягийн Засгийн газрын 2012 оны 26 тоот төрийн албанд дурын шалгалт өгөөгүй иргэнийг "түр орлон гүйцэтгэгч"-ээр тавих боломжийг нээж өгсөн, Үндсэн хууль, хууль зөрчсөн журам байжээ.Чухам энэ журмын гор өнөөдөр ч дуусаагүй бөгөөд эдүгээ тийнхүү хууль бусаар томилогдсон 560 орчим удирдах албан тушаалтан байгааг Төрийн албан хаагчдын холбоо 2014 сануулж, нэн даруй эдгээр хууль бус хүмүүсийг ажлаас нь чөлөөлж, Үндсэн хуулийг хэрэгжүүлэхийг Засгийн газраас шаардаж байсан аж.
Дээрх журмаа НАлтанхуягийн Засгийн газар 2013 онд Үндсэн хуулийн Цэцээр маргаан үүсгэж шийдвэрлэхийн урьд өдөр хүчингүй болгосон хэдий ч хууль бусаар томилогдсон хүмүүсээ одоо ч хэвээр ажиллуулсаар байгаа аж.Тухайлбал, Хөдөлмөрийн сайдын шийдвэрээр халагдсан гэх хүмүүс нь дээр дурдсан Үндсэн хууль зөрчсөн шийдвэрээр алба хашиж байсан “түр орлон гүйцэтгэгч" нар байгаа гэнэ.
Иймд УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороо төрийн албаны тогтвор суурьшил, халаа сэлгээтэй холбоотой асуудлыг дээрх гурван яамаар хязгаарлалгүй, 2012 оноос хойш хууль бусаар халагдсан 20-30 мянган хүний хүрээнд дүгнэлт хийж, бүх яамд, агентлагийн төлөөллийг оролцуулан, асуудалд улс төржсөн, нэгнээсээ хариу авах гэсэн өнцгөөс бус Монгол төрийн дархлаа, залгамж чанар, үндэсний аюулгүй байдлын эрх ашгийн үүднээс голч байр сууринаас хандаж шийдвэрлэхийг хүсэж, бас шаардаж байгаагаа дуулгалаа.
Гэвч уг сонсголыг 2015 онд Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яам, Хөдөлмөрийн яам, Эрүүл мэндийн яамнаас халагдсан гэх цөөн тооны албан хаагчдын хүрээгээр хязгаарлаж, гагцхүү улс төрийн намын харьяаллаар яамдыг сонгож, алагчилсан байдлаар асуудалд хандаж байна хэмээн Төрийн алба хаагчдын холбооноос мэдээлэл хийлээ.
Тэд мэдээллийн үеэр манай улс 2011 онд 148.781 төрийн албан хаагчтай байсан бол 2014 онд 183601 болж, сүүлийн 3 жилд 30 орчим мянган албан хаагчаар төрийн алба нэмэгдсэн гэдгийг дуулгаад төрийн албаны энэ тогтворгүй байдал үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалд заасан "Монгол төрийн залгамж чанар, төрийн удирдлагыг бэхжүүлэх" тухай дотоод аюулгүй байдлын үндэс сулрахад хүргэж болзошгүй хэмжээнд хүрээд байна гэсэн юм.
2008 оны УИХ-ын сонгуулийн дараа 7-8 мянган төрийн албан хаагч шилжилт хөдөлгөөнд орж байсан бол 2012 онд энэ тоо 15 мянга, 2013 онд 18 мянга, 2014 онд 21 мянга болж эрс нэмэгджээ. Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн гурван жилд давхардсан тоогоор 45 мянган төрийн албан хаагчийг "бужигнуулсан” нь ямар хэмжээнд Монголын төр тогтворгүй болсны шууд илэрхийлэл хэмээн тус холбооныхон үзэж байгаа аж.
Мөн 2012-2014 онд 18 мянган албан хаагч "өөрийн хүсэлтээр”, 16 мянган албан хаагч "өөр ажилд шижсэн" гэх шалтгаанаар төрийн албанаас гарсан атал эсрэгээрээ 30 орчим мянган хүнээр төрийн албан хаагчийн нийт тоо өссөн байгаа нь хир хэмжээнд хөдөлгөөн орж, данхайсныг харуулж байна гэлээ.
Ийнхүү төрийн мэргэшсэн албыг бужигнуулахад гол нөлөөлсөн зүйл нь НАлтанхуягийн Засгийн газрын 2012 оны 26 тоот төрийн албанд дурын шалгалт өгөөгүй иргэнийг "түр орлон гүйцэтгэгч"-ээр тавих боломжийг нээж өгсөн, Үндсэн хууль, хууль зөрчсөн журам байжээ.Чухам энэ журмын гор өнөөдөр ч дуусаагүй бөгөөд эдүгээ тийнхүү хууль бусаар томилогдсон 560 орчим удирдах албан тушаалтан байгааг Төрийн албан хаагчдын холбоо 2014 сануулж, нэн даруй эдгээр хууль бус хүмүүсийг ажлаас нь чөлөөлж, Үндсэн хуулийг хэрэгжүүлэхийг Засгийн газраас шаардаж байсан аж.
Дээрх журмаа НАлтанхуягийн Засгийн газар 2013 онд Үндсэн хуулийн Цэцээр маргаан үүсгэж шийдвэрлэхийн урьд өдөр хүчингүй болгосон хэдий ч хууль бусаар томилогдсон хүмүүсээ одоо ч хэвээр ажиллуулсаар байгаа аж.Тухайлбал, Хөдөлмөрийн сайдын шийдвэрээр халагдсан гэх хүмүүс нь дээр дурдсан Үндсэн хууль зөрчсөн шийдвэрээр алба хашиж байсан “түр орлон гүйцэтгэгч" нар байгаа гэнэ.
Иймд УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороо төрийн албаны тогтвор суурьшил, халаа сэлгээтэй холбоотой асуудлыг дээрх гурван яамаар хязгаарлалгүй, 2012 оноос хойш хууль бусаар халагдсан 20-30 мянган хүний хүрээнд дүгнэлт хийж, бүх яамд, агентлагийн төлөөллийг оролцуулан, асуудалд улс төржсөн, нэгнээсээ хариу авах гэсэн өнцгөөс бус Монгол төрийн дархлаа, залгамж чанар, үндэсний аюулгүй байдлын эрх ашгийн үүднээс голч байр сууринаас хандаж шийдвэрлэхийг хүсэж, бас шаардаж байгаагаа дуулгалаа.
Б.Сансар
olloo.mn
olloo.mn