Монголын эдийн засгийн хямралд юу буруутай вэ гэсэн асуултанд оролцогчдын 70 гаруй хувь нь “Популист улс төрчид” хэмээн хариулсан байна. Тэгвэл тусгаар улсын эдийн засгийг сульдуулагч “популист” гэгч юу вэ? Цахим хуудаснаа олон төрлийн тайлбар тодорхойлолтууд байна. Үүнээс дараах тодорхойлолтыг авлаа.
Популизм гэдэг үг нь улс төр судлалын талаас нь авч үзвэл нийгэм болон засаглалын хоорондын харилцааны хэлбэр. Харин улс төрийн хүчин ард түмэнд яаж таалагдах вэ? тэдний итгэл болон олон түмний дэмжлэгийг хэрхэн хүлээх вэ? гэсэн эрмэлзлэл дээр популизмыг хийгддэг хэмээн тайлбарласан байна. Өөрөөр хэлбэл эрх мэдэл, суудлын төлөө тэмцэл, баяжих гэх мэт далд санааны өмнө шударга нийгмийн сайхны төлөө гэсэн нүүр царайгаар халхавч хийдэг гэж ойлгож болно. Үүний тулд популистууд жирийн хүмүүсийн эдийн засгийн болон нийгмийн асуудал дээр дөрөөлж өөрсдийн “үлгэрийг” зохионо.
Олонхи популистууд өөрсдийгөө аль нэг орон нутгийн юм уу эсвэл нийгмийн аль нэг давхрагын (жш нь: эмэгтэйчүүд, ажилчид гээд нэг салбар гэх мэт) эрх ашгийг тууштай хамгаалагч гэж зарладаг байна. Гэвч зорилго нь өөрийн эрх ашиг л байдаг.
Өнөөдөр Монгол Улсад Популистууд үржиж, утгаа алдах хэмжээнд хүрлээ хэмээн зарим улс төрчид тайлбарлаж байна. Манай зарим хуулиудад ч популизмын өнгө аяс бий. Тодруулбал, хориглосон, хязгаарласан ямарваа нэг хориг саад тавих хууль, журмууд нь өөрөө популимз юм гэх тайлбарыг өгч байна. Энэ нь яван явсаар Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлж эхлээд байгаа юм.
Энгийнээр тайлбарлавал гараанаас гарч буй хурдан морьтой улсын хөгжлийг зүйрлэж болно. Гэтэл тушаа, чөдөр болох зүйлс замд нь олон байна. Харин энэхүү тушаа чөдрийг унаж яваа хүмүүс нь өөрсдөө хийж байна хэмээн УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайхан тайлбарлажээ.
Энэ цаг мөчид Монгол Улсад хөрөнгө оруулалт нэн шаардлагатай болоод байна. Гэвч популизмын мөн чанарын нөлөөгөөр хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлаж, үргээх үйл явц явагдаж байна гэж ойлгогдож байгаа. Тиймээс ч популизм гэгч утгаа алдлаа, популистууд бол Монголын эдийн засгийн “хорлогчид” юм гэдэг байр суурь дээр нэгдэгчид олширсоор байна.
Гэхдээ бид тэдгээр популистуудын үг, үйлдлийг гаднаас шүүмжилж, харж суухаас өөр юу ч хийж чадахгүй амьдарсаар байгаа харамсалтай. Энэ хугацаанд төмөр зам, уул уурхай, цэвэр агаарын гээд олон төслүүд гацаанд орж, зарцуулсан хөрөнгө нь дэмий салхинд хийсчихлээ.
Популизм гэдэг үг нь улс төр судлалын талаас нь авч үзвэл нийгэм болон засаглалын хоорондын харилцааны хэлбэр. Харин улс төрийн хүчин ард түмэнд яаж таалагдах вэ? тэдний итгэл болон олон түмний дэмжлэгийг хэрхэн хүлээх вэ? гэсэн эрмэлзлэл дээр популизмыг хийгддэг хэмээн тайлбарласан байна. Өөрөөр хэлбэл эрх мэдэл, суудлын төлөө тэмцэл, баяжих гэх мэт далд санааны өмнө шударга нийгмийн сайхны төлөө гэсэн нүүр царайгаар халхавч хийдэг гэж ойлгож болно. Үүний тулд популистууд жирийн хүмүүсийн эдийн засгийн болон нийгмийн асуудал дээр дөрөөлж өөрсдийн “үлгэрийг” зохионо.
Олонхи популистууд өөрсдийгөө аль нэг орон нутгийн юм уу эсвэл нийгмийн аль нэг давхрагын (жш нь: эмэгтэйчүүд, ажилчид гээд нэг салбар гэх мэт) эрх ашгийг тууштай хамгаалагч гэж зарладаг байна. Гэвч зорилго нь өөрийн эрх ашиг л байдаг.
Өнөөдөр Монгол Улсад Популистууд үржиж, утгаа алдах хэмжээнд хүрлээ хэмээн зарим улс төрчид тайлбарлаж байна. Манай зарим хуулиудад ч популизмын өнгө аяс бий. Тодруулбал, хориглосон, хязгаарласан ямарваа нэг хориг саад тавих хууль, журмууд нь өөрөө популимз юм гэх тайлбарыг өгч байна. Энэ нь яван явсаар Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлж эхлээд байгаа юм.
Энгийнээр тайлбарлавал гараанаас гарч буй хурдан морьтой улсын хөгжлийг зүйрлэж болно. Гэтэл тушаа, чөдөр болох зүйлс замд нь олон байна. Харин энэхүү тушаа чөдрийг унаж яваа хүмүүс нь өөрсдөө хийж байна хэмээн УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайхан тайлбарлажээ.
Энэ цаг мөчид Монгол Улсад хөрөнгө оруулалт нэн шаардлагатай болоод байна. Гэвч популизмын мөн чанарын нөлөөгөөр хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлаж, үргээх үйл явц явагдаж байна гэж ойлгогдож байгаа. Тиймээс ч популизм гэгч утгаа алдлаа, популистууд бол Монголын эдийн засгийн “хорлогчид” юм гэдэг байр суурь дээр нэгдэгчид олширсоор байна.
Гэхдээ бид тэдгээр популистуудын үг, үйлдлийг гаднаас шүүмжилж, харж суухаас өөр юу ч хийж чадахгүй амьдарсаар байгаа харамсалтай. Энэ хугацаанд төмөр зам, уул уурхай, цэвэр агаарын гээд олон төслүүд гацаанд орж, зарцуулсан хөрөнгө нь дэмий салхинд хийсчихлээ.
Ами
Olloo.mn
Olloo.mn